Türkiye Barolar Birliği Dergisi 148.Sayı

295 TBB Dergisi 2020 (148) İştar CENGİZ / Uğur ERSOY / Alper KÜÇÜKAY sında en az on bir saat süren bir dönem olarak tanımlanırken (m.2), Gençlerin Sanayide Gece Çalışmasına İlişkin 1948 tarihli ve 90 sayılı Sözleşmesi’ne göre; on altı yaşından küçükler için saat 22.00 ile 06.00 arasında cereyan eden süre olarak tanımlamaktadır (m.2/II). Avrupa Birliği’nin 04.10.2003 tarihli ve 2003/88/EC sayılı Yöner- gesi m.2’ye göre; gece çalışma süresi, her hâlükârda 24.00-05.00 saat- lerine denk düşen ve yedi saatten az olmayan çalışmadır. Bu yönerge bağlamında “gece işçisi” , günlük normal çalışma süresinin en az üç sa- atini gece döneminde geçiren veya yıllık çalışma süresinin belirli bir kısmını gece döneminde geçiren kişi olarak tanımlanmaktadır. 4857 sayılı İş Kanunu m.69/I’de yer alan “en geç” ve “en erken” ve “en fazla on bir saat” tabirleri, gece döneminin başlangıç ve bitiş za- manlarının değiştirilebileceğini; ancak başlangıcının akşam 20.00’dan sonraki, bitişinin ise sabah 6’dan önceki bir saat olarak ve buna göre de gece süresinin, hiçbir şekilde on bir saatin üzerinde belirlenemeyece- ğini ifade etmektedir. Bu bağlamda 4857 sayılı İş Kanunu m.69/I hük- münün, nispi emredici nitelikte bir hüküm olduğu söylenebilecektir. Bazı işlerin niteliğine ve gereğine göre yahut yurdun bazı bölgele- rinin özellikleri bakımından, çalışma hayatına ilişkin “gece” başlangı- cının daha geriye alınması veya yaz ve kış saatlerinin ayarlanması ya- hut gün döneminin başlama ve bitme saatlerinin belirtilmesi suretiyle birinci fıkradaki hükmün uygulama şekillerini tespit etmek yahut bazı gece çalışmalarına herhangi bir oranda fazla ücret ödenmesi usulünü koymak veyahut gece işletilmelerinde ekonomik bir zorunluluk bu- lunmayan işyerlerinde işçilerin gece çalışmalarını yasak etmek üzere yönetmelikler çıkartılabilir (4857 sayılı İş Kanunu m.69/II). B. GECE ÇALIŞMASI 1. Genel Olarak Gece Çalışmalarının Süresi “Gece çalışması” , “gece süresi” içinde iş ilişkisine konu olan çalışma süresi olarak tanımlanabilir. Kanunen akşam saat 20.00 ile sabah saat 06.00 arasında yapılan çalışma “gece çalışması” dır. 4857 sayılı İş Kanu- nu m.76/II hükmüne dayanılarak hazırlanan Postalar Halinde İşçi Ça- lıştırılarak Yürütülen İşlerde Çalışmalara İlişkin Özel Usul ve Kurallar