Türkiye Barolar Birliği Dergisi 148.Sayı

299 TBB Dergisi 2020 (148) İştar CENGİZ / Uğur ERSOY / Alper KÜÇÜKAY §2. GECE ÇALIŞMA DÜZENİ VE GECE ÇALIŞMASI İLE İŞ KAZALARI ARASINDAKİ İLİŞKİ A. Genel Olarak Çalışma düzeni bireyin kendi iş hayatında önem taşıdığı kadar diğer yaşam alanlarını, aile ve sosyal çevresini de etkileyen bir değiş- kendir. Bununla birlikte Demiral’a göre, 22 küreselleşme ile birlikte ar- tan işsizlik oranları çalışanlarda baskıya neden olmakta ve çalışanların güvencesiz işlerde, olumsuz koşullarda çalışmalarına neden olmakta, iş güvencesinin kaybı ve olumsuz koşullarda çalışma ile birlikte ça- lışma yaşamında psikososyal etkilenmenin önemini de artırmaktadır. Öte yandan iş kazaları açısından bakıldığında, araştırmalara göre faz- la mesai yapanların yapmayanlara göre iş kazası açısından %61 daha riskli olduğunu, günde on iki saat çalışmanın da riski %37 artırdığı ifade edilirken 23 Japonya’da yapılan başka bir araştırmaya göre 24 ise değişen vardiyalarla çalışmanın hemşirelerin ruh sağlığının bozuldu- ğu, iş kazası ve tıbbi hata riskinin arttığı ortaya konmuştur. Sağlık problemleri dışında, gece vardiyası çalışanları iş kazaları açısından önemli derecede risk altındadırlar ve en çok uyku düzenin- deki bozulmalardan etkilenmektedirler. Bozulmuş uyku düzeni ve uzun süreli uykusuzluklar gece vardiyasında çalışanlarda en yaygın görülen problemlerdendir ve bunlar sirkadyen ritim düzensizlikle- ri sonucunda aşırı gündüz uykuları ve/veya insomnia ile bağlantılı ilerleyen “Vardiya Çalışması Bozuklukları” na neden olmaktadır. Bu problemler nedeniyle gece çalışanlarında özellikle araç çarpmaları, en- düstriyel kazalar ve iş yerinde kalite kontrol hatalarına daha çok rast- lanmaktadır. 25 Çalışma esnasında gözlenmekte olan artan uykusuzluk ve uyku bölünmeleri, gece vardiyası çalışanlarında yaygın şekilde görülen şikâyetlerdir. Bu şikâyetler aynı zamanda iş performansında düşük- lüğe ve iş kazalarına sebebiyet oluşturabilmektedir. Özellikle sağlık çalışanları, askeri personel gibi düzensiz ve değişken vardiyalara sa- 22 Demiral, 2004. 23 Dembe/Erickson/Delbos/Banks. S. M., 2005. 24 Suzuki/Ohida/Kaneita/Yokoyama/Miyake/Harano/Yagi/Ibuka/Kaneko/ Tsutsui/Uchiyama, 2004. 25 Barger/Ogeil/Drake/O’Brien/Kim/Rajaratnam, 2012.