Türkiye Barolar Birliği Dergisi 148.Sayı

301 TBB Dergisi 2020 (148) İştar CENGİZ / Uğur ERSOY / Alper KÜÇÜKAY mi, koroner damar rahatsızlıkları gibi kardiyavasküler hastalıklarla 33 da ilişkili olduğu açıklanmıştır. Almanya menşeli sağlık verilerine göre, gece vardiyasında çalışanların üçte biri ciddi uyku problemle- riyle yüz yüze kalmaktayken, 34 gece çalışması depresyon riskini de artırmaktadır. 35 Gece vardiyasının depresyonla ilişkilendirilmesindeki olası sebeplerden birisi sirkadyen ritimdir (uyku-uyanıklık döngüsü). Bu döngüdeki bozukluklar birçok tıbbi rahatsızlıklara yol açtığı gibi kortizol seviyesindeki dengesizliklerle birlikte depresyona da sebep olabilmektedir. 36 Uyku döngüsündeki düzensizliklerin beyinde yer alan bazı mekanizmaları da etkilediği görülmektedir. Düzensiz uyku döngüsünün dopaminerjik sistem üzerinden beynin ve dolayısıyla zihnin çalışma düzeninde olumsuzluklar oluşturduğu düşünülmekte- dir. Ayrıca bu durumdan vücut ısısı ve melatonin plazması da olum- suz yönde etkilenmektedir. 37 Depresyonun kortikotropin ve kortizol salınımındaki değişimlere bağlı olarak gelişme gösterdiğine dair tıb- bi kanıtlar da mevcuttur. 38 Kortizol salınımı, uyku ritmindeki düzen- sizlikler psikiyatrik olmayan bir popülasyon olan gece çalışanlar için psikolojik sağlık açısından risk oluşturmaktadır. Birbirleri ile sürekli etkileşim halinde olan bu nöropsikolojik ve hormonsal mekanizmalar, iş hayatında da karşılaştığımız şekliyle uyku döngüsündeki düzensiz- likler sebebiyle olumsuz yönde etkilenmektedir. Uzun süreli uyku yoksunluğu bazı beyin bölgelerinde, özellikle de kortekste gen expresyonu üzerinde etki göstermektedir. Bu şekilde enerji metabolizması, strese hücresel boyutta verilen tepkiler ve bellek fonksiyonları üzerinde de bazı değişimler gözlenebilmektedir. Uyku ve beyin üzerindeki bu etkileri ile ilgili çalışmalar halen sürmektedir. 39 Uyku, sosyal, fiziksel ve psikolojik iyilik hali açısından çok önem arz etmektedir ve bu nedenle çok yönlü olarak ele alınmalıdır. 40 Gece ça- lışmasının getirmiş olduğu uyku problemlerinin yanı sıra uyku ka- 33 Tobaldini/Fiorelli/Solbiati/Costantino/Nobili/Montano, 2018 34 DAK-Gesundheitsreport, 2015. 35 Lee/Myung/Cho/Jung/Yoon/Kim, 2017. 36 Baba/Ohkura/Koga/Nishiuchi/Herrera/Matsuse/Inoue, 2015. 37 Honma, 2012. 38 Holsboer, 2000. 39 Cirelli, 2006. 40 Matricciani/Hons/Nurs/Bin/Lallukka/Kronholm/Wake/Paquet/Dumuid/ Hons/Olds, 2018.