Türkiye Barolar Birliği Dergisi 148.Sayı

383 TBB Dergisi 2020 (148) A. Füsun ARSAVA alanında olduğunu vurgulamaktadır. 2 AİHM bununla beraber sık bir şekilde karara bağlanan davada istisnai olarak somut önlemler öngör- mek durumunda olduğuna işaret ederek, mahkûm olan devletin ön- görülen süre içinde yasama nitelikli yahut idari, mali önlemler alma- sını istemektedir. Bu şekilde tespit kararından eda kararına bir geçiş söz konusu olmaktadır 3 AİHM bu çerçevede yargı sürecinin yeniden işletilmesini, 4 kanunların değiştirilmesini, hukuki kurumların oluşma- sını yahut tazminat ve ceza evlerindeki durumun değişmesini talep etmektedir. 5 AİHM kararlarında oldukça özenli bir üslup kullanarak karar muhatabı devletin yapılan önerilere uyması sağlanmaktadır. Ka- rarın lâfzı ve sonuçları itibariyle bir eda kararı olduğu hakkında her- hangi bir tereddüt kalmamaktadır. 1 - Eda kararlarının problemleri Konvansiyon devletlerinin Konvansiyonda sadece AİHM’nin tes- pit kararını kabul etmelerine karşın ulusal hukuk düzenlerine yapılan bu doğrudan müdahale ile ilgili gelişmeye izin vermeleri gerçekten şaşırtıcı görülmektedir. Eda kararı verilen davaların çoğunda kişilerin özgürlüklerinin polis yahut ceza mahkemeleri tarafından uzun süre sınırlanması yahut tersine bir dönüşün mümkün olmadığı durumlar- da olduğu gibi Konvansiyon’un ağır ve sürekli ihlâli söz konusudur. Bu gibi durumlarda Konvansiyon ihlâllerine duyulan rahatsızlık bu- nunla beraber AİHM’nin yetkilerini genişletmesini mazur gösterme- mektedir. Konvansiyonun uluslararası hukuk anlaşması karakteri de bu tür eda kararlarına manidir. AİHM kararlarının Konvansiyon tarafı devletleri bağlaması Konvansiyon devletlerinin kabul ettiği bir mü- kellefiyettir. Ancak bu mükellefiyet onların egemenlik alanlarına ve ulusal hukuk düzenlerine müdahaleye izin verir şekilde yorumlan- 2 AİHM, Aleksanyan/Rusya, karar 22.12.2008, Nr.46468; Driza/Arnavutluk, karar 13.11.2007, Nr.33771/02, Ziff.125 3 AİHM (4. Sektion), Manole ve diğerleri/Moldavya, karar 17.09.2009, Nr.13936/02, Ziff.117; Eltari/Arnavutluk, karar 08.03.2011, Nr.16530/06, Ziff.99; Slawomir Mu- sial/Polen, karar 20.01.2009, Nr.28300/06, Ziff.107 4 AİHM (Birinci.Sektion), Stoichkov/Bulgaristan, karar 24.03.2005, Nr.9808/02, Ziff.81; Maksimov/Azerbeycan, karar 08.10.2009, Nr.32228/05, Ziff.46 5 AİHM (4.Sektion), Mutishev ve diğerleri/Bulgaristan, karar 28.02.2012, Nr.18967/03, Ziff.38; Dybeku/ Arnavutluk, karar 18.12.2007, Nr.41153/06, Ziff.64