Türkiye Barolar Birliği Dergisi 148.Sayı

386 AİHM Kararlarının Yerine Getirilmesi ihlâlini sadece belli bir eylemle ortadan kaldırabileceğini nihai ola- rak karara bağlamaktadır. Konvansiyon ihlâlinin esasen sadece bir şekilde ortadan kaldırılmasının mümkün olduğu bir davada hukuki ve pratik bir gerekliliği olmamasına karşın AİHM’nin hangi nedenle eda kararı alma gereksinimi duyduğunu açıklamak mümkün gözük- memektedir. Konvansiyon devletlerinin takdir hakkını ortadan kal- dıran bu tür durumların AİHM’nin eda kararı vermesini mümkün kılan istisnai özel durumlar içinde kategorize edilmesi uygun görül- memektedir. b- Kurumsal ve Sistemik Problem Durumları AİHK’na riayet bakımından kurumsal ve sistemik problemlerin bulunması durumlarında AİHM’nin yine usul hukukuna istinat eden savunma yaklaşımı ile eda kararları aldığı görülmektedir. 12 Bu tür du- rumlar Konvansiyon devletlerinin AİHK’na uygun davranmasını sü- rekli engelleyen sistemik ve kurumsal eksiklikler göstermesi halinde ortaya çıkmaktadır. 13 Bu durumlar pratik nedenlerle AİHM’nin ulusal yasama organından veya diğer ulusal mercilerden kimi önlemler alma talebi yapmasına vesile oluşturmaktadır. AİHM’nin amaca uygun ya- hut etik olarak meşru görülebilecek bu tutumunun AİHK’da dayana- ğı olan yetkilerinin genişletilmesine bir gerekçe oluşturması mümkün değildir. AİHM sistemik ve kurumsal problemlerin bulunması durumunu aynı problemin çok sayıda kişi yahut aynı paralelde açılan davalarda kabul ettiği “pilot karar prosedürü” ile tamamlamıştır. 14 AİHM bu tür davalarda Konvansiyon ihlâli tespiti yanısıra öngörülen süre içinde sorumlu ulusal mercilerden belli önlemler almasını talep etmektedir. Bu bir somut önlemin alınması mükellefiyeti olabileceği gibi 15 huku- ken bağlayıcı yönlendirmelerle belli istikametler yahut seçenekler çer- 12 Christoph Grabenwarter/Katharina Pabel, Europäische Menschenrechts-konven- tion, 5.Aufl., 2012, C.H. BECK, Helbing Lichtenbahn-Mainz, §16, Rdnr.3 13 Örneğin ulusal ceza yargılamasının hukuki yahut fiili eksiklikleri yahut belli bir ulusal grubun ayrımcı muamele görmesi) 14 Broniowski/Polonya, karar 22.06.2004, Nr.31443/96, Ziff.189; Hutten-Czapska/ Polonya, Nr.35014/97, Ziff.190 15 AİHM (4.Sektion), Delvina/Arnavutluk, karar 08.03.2011, Nr.49106/06, Ziff.87; AİHM (4.Sektion), Gatt/Malta, karar 27.07.2010, Nr.28221/08, Ziff.59