Türkiye Barolar Birliği Dergisi 148.Sayı

38 LGBTQ Haklarının Korunmasında Anayasa Yargısı ve Stratejik İnsan Hakları Davaları: ... hukukun bir parçası olan AİHM’in ilgili içtihadını göz önüne alarak, bu yönde ve hak ve özgürlükler temelinde bir karar vermesi gerekirdi. Demokratik toplumda gereklilik unsurunu taşımayan bu türden bir yasağın, hangi toplumsal ön kabule dayanarak hukuk dışı bir ayrım- cılığa yol açtığı tartışılabilirdi. Maddi ve manevi bütünlüğü koruyan Anayasa, bu açıdan trans bireylerin bütünlük haklarının yargı yoluyla göz ardı edildiği bir uygulamanın konusu olmuştur. 9. M.K. Başvurusu: 65 Başvurucu, ergenlik çağından itibaren ken- disini erkek olarak hisseden ancak kadın cinsel organına sahip olan bir trans erkektir. Sağlık Kurulu Raporu alarak Şanlıurfa 3. Asliye Hukuk Mahkemesi’nde cinsiyet geçiş ameliyatı olmak isteyen başvurucunun bu talebi, mahkemece reddedilmiştir. Başvurucu, ret kararına karşı Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuruda bulunmuştur. Başvurucu, Asliye Hukuk Mahkemesi’ne dava açtığı sırada, yukarıda norm dene- timi kararında ele alınan üreme yeteneğinden sürekli yoksunluk şartı, cinsiyet geçiş ameliyatı için bir ön şarttı. Ancak başvurucu, kişinin an- cak iradesiyle kısırlaştırılma işlemine ön şart olarak tabii olabileceğini, sırf ameliyat olmak istediği için bunun zorunlu olarak gayriiradî uy- gulanmasının, maddi ve manevi varlık yönünden ihlal teşkil ettiğini söyleyerek, bu işleme rıza göstermemiştir. Ancak Anayasa Mahkeme- si, norm denetimi kararına atıfta bulunarak kişilerin üreme yeteneğine sahipken de cinsiyet geçiş ameliyatı olabileceklerini ifade etmiş ve baş- vurucunun maddi ve manevi varlığını koruma ve geliştirme hakkının ihlal edildiği sonucuna ulaşmıştır. Bu karar, ilgili norm denetimi kararından sonra, üreme yetene- ğinden sürekli yoksunluk şartının, ölçüsüz bir sınırlama olarak telak- ki edildiği ilk bireysel başvuru kararı olması hasebiyle de önemlidir. Ancak bu karar da aynı diğer kararlar gibi, ayrımcılık yasağına ilişkin bir tespit yapmaktan kaçınmaktadır. Bu tespitten ısrarla kaçınılması, Türk hukukunda ve vatandaşlık ilişkilerinde “ cinsel vatandaşlık ” 66 ola- rak tarif edilen ve kamusal alanın ötesine geçen vatandaşlık taleplerini kapsamaya çalışan bir eşit vatandaşlık fikrinin henüz kabul edilmediği notion of fair balance inherent in the Convention now tilts decisively in favour of the applicant”. 65 Başvuru Numarası: 2015/13077, Karar Tarihi: 12.6.2018. 66 Ruth Lister, Sexual Citizenship, Handbook of Citizenship Studies, Haz. Engin F. Isın ve Bryan Turner, Londra: Sage Publications, 2002, s.191-208.