Türkiye Barolar Birliği Dergisi 149.Sayı

114 Hukuk Muhakemeleri Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında ... Bu değişiklikte dikkati çeken husus, ön inceleme duruşmasına ge- len tarafın mazeretsiz olarak gelmeyen tarafın yokluğunda iddiasını ve savunmasını serbestçe genişletip değiştirebilmesine dair olan hükmün kaldırılmasıdır. Görüldüğü gibi, 139, 140 ve 141. maddelerde yapılan değişikliklerin amacı ortaktır ve yapılan değişiklikler, ön inceleme du- ruşmasında, iddianın ve savunmanın genişletilmesi ve değiştirilmesi yasağının istisnası olabilecek ihtimali kaldırmayı hedeflemiştir. Bu üç maddeye ilişkin değişiklikte dikkati çeken bir başka husus ise, iddianın ve savunmanın genişletilip değiştirilmesi yasağının di- lekçeler teatisi (değişimi) aşamasının tamamlanmasıyla başladığının tasrih edilmesidir. Tarafların ön inceleme duruşmasına katılmaları çok önemli olmakla birlikte, bunun katılmayan taraf bakımından bir ceza olmaktan çıkarılması; davanın veya savunmanın genişletilip buna kar- şı yeni cevapların ve delillerin sunulmasının önüne geçilmesi amaçlan- mıştır. Ön inceleme duruşmasına ilişkin davetiyede yapılan bir diğer önemli değişiklik ise, tarafların dilekçelerinde belirttikleri, fakat ibraz etmedikleri belgeleri sunmaları veya başka yerden getirtilecek belgele- rin getirtilmesi amacıyla gerekli açıklamaları yapmaları için davetiye- nin tebliğinden itibaren iki haftalık sürelerinin bulunduğuna yönelik ihtarattır. Yeni düzenleme radikal bir değişikliktir. 140. maddenin değiştiril- mesi önerilen 5. fıkrasında iki haftalık süre ön inceleme duruşması ile başlamaktaydı. Maddede yapılan değişiklikle süre daha öne çekilmiş- tir. Ayrıca bu durum 139. maddede düzenlendiği için 140. maddede tekrar yer bulmamıştır. Gerekçede, ön inceleme duruşmasının gerekli belgelerin önceden toplanarak yapılmasının uyuşmazlığın çözümü için gerekli olan “ yol haritasının ” daha erken bir zamanda netleşmesini sağlayacağı ve böy- lece ön inceleme duruşmasının bütün verilerin sunulmuş olmasıyla daha etkin bir şekilde gerçekleşmesinin önünün açıldığı vurgulanmış- tır. Gerekçede ayrıca, yapılan değişikle zaman kaybetmeksizin bir an önce tahkikata başlanabileceğinin de altı çizilmektedir. Bu değişiklik önerisi kapsamında son olarak belirtmek gerekir ki, delili süresinde dosyaya sunmayan taraf o delile dayanmaktan vaz- geçmiş sayılacaktır.