Türkiye Barolar Birliği Dergisi 149.Sayı

4 Başkanlık Sisteminde Koalisyonlar lir. 5 Seçim ittifaklarının, seçimin kazanılması ihtimalinde bakanlıkların ittifaka dâhil partiler arasında paylaştırılmasına ilişkin bir anlaşmayı içermesi yaygınsa da, seçimlerin ardından ittifakın dağılacağının ön- görülmesi de mümkündür. Koalisyon türlerinin ikincisi, farklı partilerden olmakla birlikte, meclisteki bazı oylamalarda aynı yönde oy kullanan milletvekillerinin oluşturduğu “ yasama koalisyonları ” ( legislative coalitions )dır. 6 Yasama koalisyonlarında, başkanı veya hükümeti destekleyen partilerin yü- rütme gücünü paylaşmaları gerekmez. Yürütme icraatlarının siyasi so- rumluluğuna ortak olmak istemeyen bazı partiler, kabinede yer alma- dan da hükümet tekliflerine destek verebilmektedir. Öte yandan, bu tarz koalisyonlar, gerek parti disiplinindeki olası zafiyetlerden, gerek- se oylama konusuna göre değişkenlik gösterebildiğinden, yürütmenin yasama politikası açısından sağlam bir zemin teşkil etmez. Dahası, Salvador Allende dönemi Şili örneğinde görüldüğü gibi, başkanlık sis- temlerinde, çoğunluğun kontrolüne sahip bir yasama koalisyonunun başkanın karşısında konumlanması da ihtimal dâhilindedir. 7 Koalisyon türlerinden üçüncüsü ve en yaygın olanı, kabine ma- kamlarının farklı partiler arasında paylaştırılmasını 8 esas alan “ koa- lisyon hükümetleri ” ( coalition governments )dir. Parlamenter sistemde mevcut olan güvenoyu ve güvensizlik önergesi müesseseleri, hükü- metin göreve gelebilmek ve göreve devam edebilmek için parlamento çoğunluğunun en azından zımnî desteğini sağlamasını gerektirmekte- dir. Seçimlerin ardından hiçbir partinin parlamento çoğunluğunu elde edememesi durumunda, birden fazla partinin katılımıyla parlamen- 5 Golder, s. 195. 6 Jose Antonio Cheibub, Presidentialism, Parliamentarism, And Democracy, Camb- ridge University Press, New York 2009, s. 52. 7 Jose Antonio Cheibub/Adam Przeworski/Sebastian M. Saiegh, “Government Coalitions and Legislative Success Under Presidentialism and Parliamentarism”, British Journal of Political Science , Vol. 34, No. 4, Y. 2004, s. 570. 8 Partileri ile herhangi bir anlaşma yapılmaksızın, teknik ve siyasi yetenekleri veya kamusal imajları nedeniyle başka partilerden veya partisiz üyelerin kabineye dâhil edilmesi durumunda koalisyon hükümetlerinden söz edilemez (Johannes Freudenreich, “The Formation of Cabinet Coalitions in Presidential Systems”, La- tin American Politics and Society, Vol. 58, No. 4, Y. 2016, s. 87; Octavio Amorim Neto, “Presidential Cabinets, Electoral Cycles, and Coalition Discipline in Brazil”, Legislative Politics in Latin America, Scoot Morgenstern/Benito Nacif (Editörler), Cambridge University Press, Cambridge 2002, s. 51;Cheibub (2009), s. 73-74).