Türkiye Barolar Birliği Dergisi 149.Sayı

132 Hukuk Muhakemeleri Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında ... söz edildiği halde, Teklif’te imza atamayanların okuma yazma bilip bilmemesine göre farklı düzenleme öngörülmüştür. Buna göre okuma-yazma bilmeyen ve imza atamayanların mühür veya bir alet ya da parmak izi kullanmak suretiyle yapacakları hukuki işlemleri içeren belgelerin senet niteliğini taşıyabilmesi için, ilgili bel- gelerin noter tarafından düzenleme biçiminde hazırlanması gerektiği hükme bağlanmıştır. Buna karşılık, okuma yazma bildiği halde imza atamayanların mühür, bir alet ya da parmak izi kullanmak suretiyle yapacakları hukuki işlemleri içeren belgelerin senet niteliğini taşıya- bilmesi için, belgenin noter tarafından düzenleme veya onaylama bi- çiminde yapılabilmesi mümkündür. Noterlerin düzenleme biçiminde yaptıkları işlemler bakımından, noterlik mevzuatı gereği iki tanık bulundurulması zorunlu olduğu ve imza atamayanlar için bu durum kimi kez zorluk oluşturduğu, kimi zaman da ilgililer işlemin gizli kalmasını arzu ettikleri için bunu iste- mediklerinden, HMK m. 206 hükmü yakınmalara sebep olmakta idi. Noterler, ister onaylama isterse düzenleme biçiminde işlem yapsınlar, kanunlardaki emredici hükümlere uymak zorundadırlar (Noterlik Ka- nunu m. 53). Bu anlamda Noterlik Kanunu m. 87’ye göre, “ ilgili okuma ve yazma imkânına sahip değilse, hazır bulundurulacak iki tanık huzurun- da maksadını notere ” beyan etmek zorundadır. Bu nedenle değişiklik önerisinin ilk fıkrasında “ düzenleme ” biçimi kabul edilmişken; okuma yazma bilen ancak imza atamayanlar bakımından dilerlerse onaylama biçiminde işlem yapmaları da mümkün hale getirilmiştir. Son fıkrada yapılan değişiklikte de yukarıdaki kapsamda hazırla- nan düzenleme ve onaylama biçimindeki belgelerin ilgilisinden harç, vergi ve değerli kâğıt bedeli alınmayacağı ifade edilmiştir. (TEKLİF m. 23) HMK MADDE 215: BELGELERİN HALEFLER ALEYHİNE KULLANILMASI Öğretide, HMK’da yer almaması eleştirilen ve hatta HMK hazır- lanırken unutulduğu iddia edilen ve adi senetlerin üçüncü kişiler için hüküm ifade etmesine ilişkin olan HUMK m. 299 hükmünün büyük ölçüde benzeri, değişiklik önerisinde 215. maddenin ikinci fıkrası ola- rak Kanun’a dâhil edilmektedir. Bu maddenin düzenlenme sebebi, adi senetteki tarihin üçüncü kişiler açısından hangi an itibariyle bağlayıcı