Türkiye Barolar Birliği Dergisi 149.Sayı

9 TBB Dergisi 2020 (149) Murat AÇIL Görüldüğü üzere, başkanlık sisteminin koalisyon inşası için ye- terli teşvikler sunmadığı; azınlık başkanlarının parlamento çoğunlu- ğunun desteğini sağlamada ciddi zorluklarla karşılaşacağı tezi, gerek evrensel gerek bölgesel temelli ampirik çalışmalarla çürütülmüştür. Azınlık başkanlarının önemli bir kısmı, yürütme gücünü diğer parti- lerle paylaşmak suretiyle parlamentoda ihtiyaç duyduğu desteği elde etmeyi başarmıştır. Gerçek şu ki günümüz başkanlık demokrasilerin- de istisnai nitelikte olan koalisyon hükümetleri değil Amerikan tipi bölünmüş hükümetlerdir. 25 III) KOALİSYON OLUŞUMUNA ETKİ EDEN SAİKLER Başkanlık sisteminde koalisyon hükümetlerine, parlamenter sis- temdeki kadar olmasa da, oldukça sık rastlandığı ortaya konulduktan sonra, bu başlık altında başkanlık sisteminde siyasi aktörleri koalisyon oluşturmaya teşvik eden unsurlar incelenmiştir. Daha önce de değinildiği üzere, literatürdeki geleneksel görüş, parlamenter sistemde partileri birlikte hareket etmeye iten güdülerin başkanlık sisteminde bulunmadığı yönündedir. Mainwaring’in bu hususta başvurduğu argümanlar oldukça ikna edicidir. Yazara göre, hem çok partili parlamenter sistemlerde hem de çok partili başkanlık sistemlerinde koalisyonlara aynı ölçüde ihtiyaç duyulmakta iken, üç faktör, başkanlık sisteminde koalisyon oluşturmayı güçleştirmektedir: İlk olarak, parlamenter sistemin aksine, başkanlık sisteminde baş- kanın göreve gelmesi parlamentonun tasvibine bağlı olmadığı gibi, başkan, parlamento tarafından görevden de alınamaz. Bu nedenle, seçim öncesi diğer partilerle yapılan anlaşmalar, başkan açısından bağlayıcı değildir. Başkan, bir kez göreve geldikten sonra, bakanları görevden almada ve kabinesini yeniden dizayn etmede bir koalisyon hükümetinin başbakanına göre çok daha geniş bir takdir marjına sa- hiptir. 26 İkincisi, başkanlık sisteminde, parti liderleri arasında yapılan an- laşmalara milletvekillerinin riayeti yeterince güçlü değildir. Başkanın dential Systems”, Political Research Quarterly , Vol. 70, No. 4, Y. 2017, s. 765-774; Chaisty/Cheeseman/Power (2014), s. 80-82. 25 Power, s. 24. 26 Mainwaring, s. 220-221.