Türkiye Barolar Birliği Dergisi 149.Sayı

179 TBB Dergisi 2020 (149) Cenk AKİL Ö. Tanığın doğrudan doğruya mahkemeye başvurması durumunda dinlenip dinlemeyeceği Bilindiği üzere hukukumuzda yargılamaya yön verecek vakıala- rın ve delillerin taraflarca getirilmesi gerekmektedir. 94 Bu itibarla bir kimsenin bizzat mahkemeye başvurması neticesinde tanık olarak din- lenmesi kural olarak caiz değildir. Bununla birlikte, şayet taraflar bu durumu öğrenmişler ve bu arada tanık listesi sunmaları için kendile- rine tanınan süre de dolmamışsa bahsi geçen tanığı da tanık listesine ekleyebilecekleri gibi, duruşmada hazır ederek dinlenilmesini de talep edebilirler. Esasen böyle bir durumda sonuç olarak yine “taraflarca” gösterilen bir tanığın dinlenmesi söz konusu olacaktır. Buna karşılık, kendiliğinden araştırma ilkesine tâbi dava ve işlerde mahkeme bizzat tanık deliline başvurabileceğine göre, tanıklık etmek amacıyla mahkemeye başvurmuş bir kişinin bu sıfatla dinlenebileceği de aşikârdır. 95 P. Hâkim tanık listesinde yer verilmemiş kişileri kendiliğinden tanık olarak dinleyebilir mi? Hâkimin tanık listesinde yer verilmemiş kişileri bizzat çağırarak tanık olarak dinleyip dinleyemeyeceği özellikle hâkimin davayı aydın- latma ödevi çerçevesinde tartışılmaktadır. Doktrinde ileri sürülen bir görüşe göre, mahkemenin, tarafların tanık olarak göstermediği kişileri bu sıfatla dinlemesi caiz değildir. 96 Diğer bir görüşe göre ise davayı aydınlatma ödevi gereğince hâkim dava dosyasına usulüne uygun olarak girmiş olan belgelerde adları geçen kişileri kendiliğinden tanık olarak dinleyebilir. 97 Yargıtay da bu görüştedir. Örneğin: “… Kaza tespit tutanağındaki tutanak mümzileri (polis memur- ları M. G. ve N. A.) ile karşı araçtaki Y ile D’nin tanık sıfatıyla dinle- nerek tutanak ve hazırlık ifadeleri de okunmak suretiyle sigortalı araç sürü- cüsünün Ç. Olup olmadığı hususundaki çelişkinin giderilerek sonucuna göre karar vermek gerekirken…” . 98 94 Bkz. HMK m. 25. 95 Ertanhan, s. 175; Erişir, s. 199. 96 Arslan/Yılmaz/Taşpınar Ayvaz/Hanağası, s. 439; Atalay, Pekcanıtez Usul, s. 1888; Ali Cem Budak/Varol Karaaslan, Medeni Usul Hukuku, 3. B., Ankara 2019, s. 259. 97 Kuru, Ders Kitabı, s. 301-302. 98 YHGK, 22.6.2016, 2014/17-1186, 2016/844 (Karamercan, s. 163, dn. 37).