Türkiye Barolar Birliği Dergisi 149.Sayı

181 TBB Dergisi 2020 (149) Cenk AKİL “Davacı… taşınmazın bir kısmını 16.12.1993 tarihli senetle satın aldı- ğı iddiasına dayanarak tapu iptal ve adına tescil istemiyle dava açmıştır… (T)anık beyanlarının da yetersiz olduğu anlaşılmaktadır. Dolayısıyla zilyetlik hususu yeterince açıklığa kavuşturulamamıştır. Doğru sonuca vara- bilmek için yerel bilirkişiler ve HMK 31. maddesi uyarınca davayı aydın- latma görevi kapsamında hâkimin taraflara gerektiğinde yeni tanık bildirme hakkının hatırlatılması suretiyle …” . 102 “(T)anık sıfatıyla dinlenen davacının oğlunun beyanları olayı ay- dınlatmaya yeterli bulunmamaktadır … HMK’n ın 31. maddesi uyarın- ca; “ Hâkim , uyuşmazlığın aydınlatılmasının zorunlu kaldığı durumlarda, maddi veya hukuki açıdan belirsiz yahut çelişkili gördüğü hususlar hakkında, taraflara açıklama yaptırabilir; soru sorabilir, delil gösterilmesini isteyebilir”. Bu amaçla; taraflardan bu uyuşmazlığın çözümü için yeniden tanık ve delil bildirmeleri istenmeli …” . 103 Taraflarca bir vakıanın ispatı sadedinde mahkemeye sunulan de- liller mahkeme tarafından o vakıanın ispatı bakımından yeterli görül- meyebilir. Başka bir deyişle, taraflar, gösterdikleri deliller ile bir va- kıanın hâkim tarafından ispatlanmış sayılıp sayılmayacağını önceden bilemeyebilirler. Bu nedenle, böyle bir durumda, hâkimin, davayı ay- dınlatma ödevi uyarınca taraflara başka delillerinin olup olmadığını sorabilmesi gerekir. 104 Bunun üzerine taraflar yeni bir tanık dinletmek isterse hâkimin o tanığın neden daha önce gösterilmediğini sorması ve ilgili tarafın yargılamayı geciktirme amacıyla hareket ettiğini tespit et- mesi hâlinde tanık dinletme talebini reddetmesi gerekir. Kanaatimizce burada HMK m. 145 hükmünden kıyasen yararlanabilir. SONUÇ Tanık listesinin dilekçelerin teatisi aşamasında verilmesine gerek yoktur. Zira henüz o aşamada hangi vakıaların çekişmeli olduğu, do- layısıyla ispat edilmesi gerektiği, kural olarak, saptanmış değildir. Bu nedenle taraflara tanık listesi sunabilmeleri için ön inceleme yahut tah- kikat aşamasında süre verilir. 102 16. HD 08.02.2016, 1503/860 (Yılmaz, Şerh, s. 884). 103 16. HD 04.06.2013, 3151/6206 (Yılmaz, Şerh, s. 887). 104 Varol Karaaslan, Medeni Usul Hukukunda Hâkimin Davayı Aydınlatma Ödevi, 2. B., Ankara 2019, s. 194-195. Karş. Cemil Simil, “Hâkimin Davayı Aydınlatma Ödevinin Sınırları”, DEÜHFD , C. 16, Özel Sayı 2014, s. 1367.