Türkiye Barolar Birliği Dergisi 149.Sayı

189 TBB Dergisi 2020 (149) Deniz ÇELİK / Işıl PAKİŞ olası sebepleri ve nasıl seyredeceği, tıbbi müdahalenin kim tarafından nasıl ve ne kadar sürede yapılacağı, alternatif tedavi yöntemleri, teda- vinin getireceği fayda ve riskler, olası komplikasyonlar, tedavinin red- di durumunda ortaya çıkabilecek sonuçlar gibi konularda sözlü veya yazılı olarak bilgi isteme hakkına sahiptir. 2 Aydınlatılmış onam sürecinde hekim ve hastanın sürece aktif ka- tılması, tüm süreçte hastanın özgür iradesi ile karar vermesi sağlan- malıdır. Bu süreç doğru yönetilmediğinde hasta haklarının ihlali söz konusu olacağından yargı sürecine gidilecektir. Günümüzde de ay- dınlatılmış onamın alınmamış olması ya da eksik alınması ile ilgili da- valar giderek artan sayılarda görülmektedir. Bu nedenle hukukçuların da bu alanla ilgili farkındalıkları ve bilgilerinin olması çok önemlidir. Hasta Hakları Yönetmeliği madde 4’e göre tıbbi müdahale; “Tıp mesleğini icraya yetkili kişiler tarafından uygulanan, sağlığı koru- ma, hastalıkların teşhis ve tedavisi için ilgili meslekî yükümlülükler ve stan- dartlara uygun olarak tıbbın sınırları içinde gerçekle ştirilen fizikî ve ruhî girişimi ifade eder” olarak tanımlanmaktadır. 3 Tıbbî müdahale kavramı: “kişilerin bedensel, fiziksel ya da ruhsal (psi- kolojik) bir hastalığını, noksanlığını teşhis ve tedavi etmek ya da bu mümkün olmadığı takdirde hastalığı hafifletmek ya da acılarını dindirmek ya da onları böyle bir rahatsızlıktan korumak ya da nüfus planlaması amacı için tıp mesle- ğini icraya kanunen yetkili kimseler tarafından, tıp bilimince genel kabul gör- müş kural ve esaslara uygun olarak gerçekleştirilen, en basit teşhis ve tedavi yöntemlerinden başlayarak en ağır cerrahi müdahalelere kadar uzanan her çeşit faaliyettir” şeklinde detaylı olarak da tanımlanabilir. 4 Doktrinde tıbbî müdahale kavramı “tıp mesleğini icraya yetkili bir kişi tarafından, doğrudan veya dolaylı olarak tedavi amacına yönelik olarak gerçekleştirilen her türlü faaliyet” olarak 5 ve “ insan üzerinde tıp biliminin 2 Hasta Hakları Yönetmeliği, Resmi Gazete Tarihi: 01.08.1998, Resmi Gazete Sayısı: 23420. 3 Hasta Hakları Yönetmeliği. 4 Özlem Yenerer Çakmut, Tıbbi Müdahaleye Rızanın Ceza Hukuku Açısından İn- celenmesi, İstanbul-2003, s.24; Berna Özpınar, Tıbbî Müdahalede Kötü Uygula- manın Hukuki Sonuçları, Ankara Barosu Yayınları, Ankara-2007, s.17-18; Mine Kaya, “Hekimin Hastayı Aydınlatma Yükümlülüğünden Kaynaklanan Tazminat Sorumluluğu”, TBB Dergisi , 2012(100), s.47. 5 Mehmet Ayan, Tıbbî Müdahalelerden Doğan Hukukî Sorumluluk, Ankara-1991, s.5; Filiz Yavuz İpekyüz, Türk Hukukunda Hekimlik Sözleşmesi, Ankara-2006, s.22; Kaya, s.46.