Türkiye Barolar Birliği Dergisi 149.Sayı

11 TBB Dergisi 2020 (149) Murat AÇIL altında, programını uygulayabilmek için parlamento çoğunluğunun desteğine ihtiyaç duyan bir azınlık başkanının koalisyon oluşturmak dışında çok fazla alternatifi bulunmamaktadır. Başkanın kararnameler yoluyla yasama organını devre dışı bırakıp programını uygulayabile- ceği düşünülebilir. Ancak başkanlık demokrasilerinin çoğunda başka- na, parlamentonun yetki devri olmaksızın kanun gücünde kararname çıkarma yetkisi verilmediği gibi, başkana böyle bir yetkiyi veren ülke- ler de genelde konu ve zaman bakımından ciddi sınırlamalar öngör- mekte ve kararnamelerin yürürlükte kalmasını yasama organının ona- yına bağlı kılmaktadır. 30 Ayrıca kararname yetkisinin yaygın şekilde kullanımının yasama-yürütme erkleri arasındaki meşruiyet krizlerini derinleştirerek başkanın yönetme kapasitesini olumsuz yönde etkile- yebileceğini de not etmekte fayda vardır. Azınlık başkanlarının, yasama çoğunluğunun desteğini arkasına alan bir koalisyon hükümeti oluşturmadaki başarısızlığının sonuçla- rı hakkında Latin Amerika bölgesi travmatik tecrübelere ev sahipli- ği yapmıştır. Brezilya’da, partisinin Kongre’deki destek oranı % 10’u dahi bulmayan Fernando Collor de Mello, bir çoğunluk koalisyonu oluşturmak yerine programını kararnameler yoluyla hayata geçirmeyi tercih edince, Kongre’deki çoğunluğun katı muhalefeti ile karşılaşmış ve impeachment tehdidi nedeniyle görevinden istifa etmek zorunda kalmıştır. 31 Peru’da, 1990 yılında yapılan başkanlık seçimini kazanan Alberto Fujimori de muhalif bir parlamento çoğunluğu ile karşı kar- şıya gelmiş ve 1992 yılında anayasaya aykırı bir şekilde parlamento- yu feshederek görevde kalmayı başarmıştır. 2000 yılında parlamento çoğunluğunun desteğini tekrardan kaybeden Fujimori, impeachment mekanizması işletilerek görevden alınmıştır. 32 Venezuela’da ise hem Hugo Chavez (1999) hem de Nicolas Maduro (2017), Kongre’deki mu- 2011, s. 332). 30 Başkanlık sistemlerinde başkanların kararname yetkilerine ilişkin ayrıntılı bilgi için bkz. Ömer Anayurt, Anayasa Hukuku Genel Kısım: Temel İlkeler, Kavram ve Kurumlar, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2019, s. 401-405; Adnan Küçük, ABD ve Latin Amerika Ülkelerinde Başkanlık Sistemi ve Uygulamaları, Adres Yayınla- rı, Ankara 2019, s. 333-335; Şule Özsoy Boyunsuz, Dünyada Başkanlık Sistemleri, İmge Kitabevi Yayınları, Ankara 2017, s. 123-135; Açıl, s. 145-156. 31 Raile/Pereira/Power, s. 326; Negretto (2006), s. 80. 32 Ayrıntılı bilgi için bkz. Aníbal Pérez Liñán, Presidential Impeachment and the New Political Instability in Latin America, Cambridge University Press, Cambrid- ge 2007, s. 184-185.