Türkiye Barolar Birliği Dergisi 149.Sayı

192 Avukatların Aydınlatılmış Onama İlişkin Görüş ve Farkındalıkları önerilen tedaviyi kabul etmemesi durumunda hastalığın yaratacağı sonuçlar, olası tedavi seçenekleri ve riskleri konularında aydınlatır.” 15 ifadesiyle he- kimin hangi hususlarda aydınlatma yapması gerektiği belirtilmiştir. 1.a. Aydınlatma ile Yükümlü Olan Kişi Aydınlatma yükümlüsü kural olarak hastaya tıbbi müdahalede bulunacak olan hekimdir. Teşhis aşaması ve tıbbi müdahale aşaması farklı hekimlerce gerçekleştirilecekse ya da tıbbi müdahale ekip halin- de yürütülecekse bu durumda ekipte yer alan tüm hekimlerin hastayı aydınlatma yükümlülüğü vardır. Her hekim kendi branşı doğrultu- sunda hastayı aydınlatmalıdır. Ancak hekimler anlaşarak aralarından bir kişiyi aydınlatma hususunda tayin edebilirler. 16 1.b. Aydınlatılacak Kişi ya da Kişiler Aydınlatma kural olarak hastanın kendisine yapılmalıdır. Ancak hasta ayırt etme gücüne sahip değilse bu durumda veli ya da vasi ay- dınlatılmalıdır. Hasta küçük ya da kısıtlı ise hasta da mümkün olduğu kadar sürece dahil edilmeli ve hem veli-vasi hem de küçük ya da kısıtlı olan hasta aydınlatılmalıdır. Hasta aydınlatma hususunda kendisine vekil de atayabilir. Bu durumda vekil aydınlatılır. 17 1.c. Aydınlatma Zamanı Aydınlatma, tıbbi müdahale gerçekleşmeden önce yapılmalıdır. Ancak aydınlatma yapıldıktan sonra hastaya düşünmesi için makul bir süre verilmelidir. Bu makul süre uygulanacak tıbbi müdahaleye göre farklılık gösterebilir. Basit tıbbi müdahalelerde verilen düşün- me süresi daha kısa olabilirken, ağır ve hayati tehlike riski yüksek bir ameliyatta hastaya düşünmesi için daha uzun bir zaman verilmelidir. Hastaya acil olarak müdahalede bulunulması gerekiyorsa ve müdaha- lenin gecikmesi hayati riski artıracaksa aydınlatma tıbbi müdahaleden hemen önce yapılabilir. 18 15 Hekimlik Meslek Etiği Kuralları, Yayın Tarihi: 01.02.1999. 16 Ayan, s.81-82; Hasan Seçkin Ozanoğlu, “Hekimlerin Hastalarının Aydınlatma Yü- kümlülüğü”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi , C.52, Sayı:3, Ankara-2003, s.72; Zarife Şenocak, Özel Hukukta Hekimin Sorumluluğu, Ankara-1998, s.58-59; Çetin Aşçıoğlu, Tıbbî Yardım ve El Atmalardan Doğan Sorumluluk, Ankara-1993, s.39,81; Hakeri (2010), s.128; Kaya, s. 62. 17 Ayan, s.82-83; Aşçıoğlu, s.40; Hakeri (2010), s.127; Ozanoğlu, s.72; Kaya, s.63. 18 Ayan, s.83; Ozanoğlu, s.73; Cahid Doğan. “Hastanın Aydınlatılması ve Rızasının