Türkiye Barolar Birliği Dergisi 149.Sayı

12 Başkanlık Sisteminde Koalisyonlar halif çoğunlukları etkisizleştirmek için mevcut tüm kurumların üstün- de otoriteye sahip Kurucu Meclisler oluşturmak üzere yeni seçimlere gitmişlerdir. 33 Yukarıda verilen örneklerden de anlaşılabileceği üzere, azınlık başkanlarının koalisyon oluşturmada başarısızlığa uğraması; kanun yapımı sürecinde kilitlenmelere, başkanın parlamentoyu devre dışı bırakma girişimlerine, impeachment mekanizmasına başvurulmasına, anayasal krizlere ve rejim istikrarsızlığına yol açabilir. 34 Son dönemde yapılan çalışmalar, parlamento çoğunluğunun desteğini elde edeme- miş başkanların, çoğunluk desteğine sahip başkanlara göre, başkanlık döneminin sona ermesinden önce görevden ayrılma ihtimallerinin çok daha yüksek olduğunu göstermektedir. 35 Başkanlık döneminin kesin- tiye uğraması, çoğu kez demokratik rejimin kesintiye uğramasına yol açmasa da siyasi rekabetin keskinleşmesine, kutuplaşmanın artmasına ve siyasi istikrarsızlığa neden olmaktadır. Programını kanunlar yoluyla hayata geçirme ve yönetme kapasi- tesini artırma isteği dışında, başkanı koalisyon oluşturmaya sevk eden bir diğer saik, seçimleri kazanma isteğidir. Başkan adayları, seçimi ka- zanma olasılığını artırmak için mümkün olduğunca fazla siyasi parti- nin desteğini sağlamayı amaçlar. Partileri kendisini desteklemeye ikna etmenin en temel yöntemi de başkan seçildikten sonra onları bakanlık koltukları ile ödüllendireceğini vadetmektir. Yapılan araştırmalar, se- çim öncesi taahhütlerin kabine oluşumunu güçlü biçimde etkilediğini ve başkanlık seçimi için oluşturulan seçim ittifaklarının, seçimin ar- dından koalisyon hükümetlerine dönüşme olasılıklarının çok yüksek olduğunu ortaya koymaktadır. 36 33 Venezuela’daki gelişmelere ilişkin ayrıntılı bilgi için bkz. Açıl, s. 133-136. 34 David Altman, “The Politics of Coalition Formation and Survival in Multiparty Presidential Democracies: The Case of Uruguay, 1989-1999”, Party Politics, Vol. 6, No. 4, Y. 2000, s. 260; Mariana Llanos/Detlef Nolte, “The Many Faces of Latin American Presidentialism”, GIGA Focus Latin America, No. 1, May 2016, s. 1. 35 1978-2003 yılları arasında, Latin Amerika ülkelerinde başkanlık döneminin kesin- tiye uğradığı 14 ayrı vaka tespit eden Negretto, bunlardan 12’sinin azınlık başkan- ları olduğunu ortaya koymuştur (Negretto (2006), s. 81-82). Ayrıca bkz. Kathryn Hochstetler, “Rethinking Presidentialism: Challenges and Presidential Failure”, The Journal of Comparative Politics , Vol. 38, No. 4, July 2006, s. 408-409. 36 Bkz. Kenneth Bunker, Coalition Formation in Presidential Regimes: Evidence from Latin America, Yayımlanmamış Doktora Tezi, The London School of Econo- mics and Political Science, Londra 2015, s. 54; Freudenreich, 90-94.