Türkiye Barolar Birliği Dergisi 149.Sayı

228 Amerika Birleşik Devletlerinde Başkanlığın Düzenleyici İşlemleri ABD’de Kongre’nin iptal ettiği Başkanlık kararnamelerinin oranı % 3.8 civarındadır. ABD’de FYM de Kongre gibi, başkanlık kararnamele- rini “siyasi sorun” olarak karşılamakta, nadiren müdahale etmektedir. Aynı durumun ABD gibi Türkiye için de yaşanabileceğini ve Anayasa metni yanında siyasal etkinin de olabileceğini söylemek mümkündür. ABD’de Başkanlar göreve gelir gelmez, Anayasaya, kanuna veya Kongre’nin rızasına dayanarak, politikalarını gerçekleştirmek için ge- nel olarak Başkanlık kararnamesi çıkarırlar. Başkanlık kararnameleri- nin konusu çok geniştir. ABD’de temel hak ve özgürlükleri sınırlan- dırmak, silahlı kuvvetleri birleştirmek, ırk ayrımını önlemek, kiralama ve sözleşmelerde ırk ayrımını kaldırmak, yabancı liderleri korumak, olağanüstü hal ilan etmek ve bu konuda gereken tedbirleri almak, te- rörle mücadelenin tedbirlerini oluşturmak, savaşta ABD’nin tarafsız olduğunu açıklamak, kürtaj konusunu belirlemek, köleleri özgürlüğe kavuşturmak, Müslüman 7 ülkenin vatandaşına vize koymak, kamu kurumları ihdas etmek, gizli askeri mahkeme oluşturmak, konut yap- mak, belediyelerden düzenleme yapmalarını istemek, danışma komi- teleri kurmak, telefon ve telgrafa sansür oluşturmak gibi alanlarda Başkanlık kararnamesi çıkarılmıştır. A. ABD SİSTEMİ: ABD’nin siyasal yapısı dört önemli ayak üzerine durmaktadır, bunlar başkanlık, kongre, yargı ve federalizmdir. ABD Başkanlık siste- mi iki sütun üzerinde durmaktadır, güçler ayrılığı ( separation of powers ) ile kontrol ve denge ( check and balance ). Başkanlıkta yürütme tek kişi- den ibarettir ki o da Başkandır. Başkanlık sistemi, yasama ve yürüt- menin biri diğerinin hukuki varlığına son veremediği, her iki organın da belli süreler için halk tarafından seçildiği bir hükümet modelidir. Başkanlık sisteminin ABD’de mucidi “Kurucu Babalar” ( Founding Fat- hers) olan John Adams, Benjamin Franklin, Alexander Hamilton, John Tay, Thomas Jefferson, James Madison ve George Washington’dır . Bu liderler Amerika Bağımsızlık Savaşını yürütmüşler, Bağımsızlık Bildirisine imza atmışlar, ABD Anayasası’nı 1787’de yapmış, 1789 da yürürlüğe koymuş ve ABD’yi kurmuşlardır. Kurucu Babaların katkısı ile Kurucu Meclis tarafından yapılan Anayasanın onaylanması kolay olmamıştır. 3 3 Norman Redlich/John Attanasio/Joel K. Goldstein, Understanding Constituti-