Türkiye Barolar Birliği Dergisi 149.Sayı

232 Amerika Birleşik Devletlerinde Başkanlığın Düzenleyici İşlemleri ma 276, 25 Başkan Trump 20 Ocak 2017 ila 20 Eylül 2017 ye kadar do- kuz ayda 86 adet kararname yayımlamıştır. 26 Başkan Wilson I. Dünya Savaşı’nda 1800 kararname, Başkan Roosevelt ise II. Dünya Savaşında Başkan Wilson’dan daha çok kararname çıkarmıştır. Görüldüğü gibi ABD’de savaş ve ekonomik kriz durumlarında kararname sayısı art- maktadır. 1980-2010 arasında yıllık ortalama 40 ile 70 arasında Başkan- lık kararnamesi yayımlanmıştır. Belirtildiği gibi, Başkanın elindeki yetkilerin bir kısmı ona Kongre tara- fından verilmiştir . 27 C. BAŞKANLIK KARARNAMESİ VE KANUN ABD Başkanlarının çıkarmış olduğu executive order, Türkçeye, Başkanlık kararnamesi, yürütme emri veya Başkanlık emirnamesi ola- rak tercüme edilebilir. 28 ABD Anayasasında açıkça yer almadığı halde bu yetki anayasal gelenek olarak vardır. 29 ABD Anayasası’nın ikinci maddesi yürütme organının yetkilerini anlatırken, Başkana, Başkomu- tanlık, Devlet başkanlığı, kanunları yürürlüğe koymak ve yürütmenin başı olmak yetkilerini vermiştir. 30 ABD başkanlarının tek taraflı olarak çıkarttıkları düzenlemeler, hepsi olmasa da genellikle, kanun gücünde olan kararnamelerdir. Bu itibarla bu Başkanlık kararnameleri yasama işlevi niteliğindedir; yani yürütmenin dolaylı yasama işlevidir. Ancak Başkanlık kararnamelerinin randayı da (genelge) çok kullandı; sadece bir başkanlık kararnamesi FYM tarafın- dan iptal edildi: Chamber of Commerce v. Reich (1995); Covington, s. 3. Bölünmüş hükümette, hükümetin kapanması ve kutuplaşmada Başkanlar daha çok yetki kullanıyorlar; Covington, s. 8. 25 Başkan Obama, teröre karşı (war on terrorism) anti-terör hukuku ve strateji karar- namesini (Counterterrorism Law and Strategy) çıkardı. Obama dönemi, Guanta- namo, Küba, CIA’in secret prison camps and torture konuları ile geçti; Neil, s. 7-8. Obama, Bush’un yaptığı hataları sürdürdü ama şeffaflığı getirdi, Guantanamo’yu kapattı ve yapmayacağını söylediği halde 18 adet Signing Statement (yazılı beyan- name) imzaladı; Covington, s. 4. 26 Trump’ın kararnamelerinin tarihi-sayısı-içeriği için şu tabloya bkz. Donald John Trump, “Executive Orders”. ABD Başkanlarının görev yılları ve çıkardıkları ka- rarname listesi için ayrıca bkz. Neil, s. 8-9. 27 Neil, s. 8. 28 Biz, burada, daha fazla kullanıldığı için “Başkanlık kararnamesi” kavramını tercih edeceğiz. 29 Chu-Garvey, s. 1. 30 Neil, s. 1.