Türkiye Barolar Birliği Dergisi 149.Sayı

234 Amerika Birleşik Devletlerinde Başkanlığın Düzenleyici İşlemleri kararname ile Carter’in kararnamesini, Clinton, 12866 nolu kararna- me ile Reagan’ın kararnamesini, Obama, 13497 nolu kararname ile Clinton’ın Başkanlık kararnamesini değiştirmiştir. 38 Başkan Ford, Baş- kan Nixon’u af ederken, Başkan Kennedy’nin af kararnamesine uyma- mıştır. Başkanlar, daha önce çıkarılmış bir benzeri var iken de kararna- me çıkarabilmiştir. 39 ABD’de Başkanlık kararnamesinin özerkliğine gelince; ABD Ana- yasası Başkana yetki vermişse, Başkanlık kararnamesi özerk sayılabilir çünkü Kongre ve FYM bu durumda yürütmenin düzenleyici işlemle- rine müdahale etmemektedir. Anayasanın yasamadan söz eden birinci maddesi, “burada belirtilen” kavramını kullandığı halde, yürütmeden bahseden ikinci maddede böyle bir sınır koymamıştır. Bu nedenle bazı hukukçulara göre, yürütme yetkisi yasamadan daha geniştir çünkü Anayasanın 2’inci maddesi yürütmeye genel yetki vermektedir. Şayet bir Başkanlık kararnamesi Anayasaya dayanıyor ise Kong- re bu düzenlemeye müdahale etmemektedir. Presidential Records Act (1978)’e rağmen, Başkan Reagan’ın, bu kanuna aykırı olduğu iddia edilen 13.323 sayılı Başkanlık kararnamesi, Kongre veya FYM tarafın- dan iptal edilmemiştir. 40 ABD Başkanının dış ilişkiler ( foreign affairs ), ulusal güvenlik ( natio- nal security ) ve terörle mücadele ( war against terror ) 41 konularında özerk düzenleme alanı vardır. İdarenin teşkilatlanması ve görevlerinde esas olarak ABD Kongre- si yetkilidir. Kongre, bu konuda da uygun bulmadığı Başkanlık karar- namelerini iptal etmek güç ve imkânına sahiptir. 42 Olağanüstü hallerde ABD Başkanı, temel hak ve özgürlükleri askıya alabilir. Ortalama bir ABD vatandaşı, siyasi konulara ilgisiz olduğu için, Baş- kanlık kararnameleri oldukça rahat bir ortamda çıkarılabilmektedir. 38 Chu-Garvey, s. 7-8; Contrubis, s. 19. Başkan, Senato ile anlaşarak da kararname- sini değiştirebilir. Örneğin 10713 ve 11618 ve kararnameler antlaşma sonucunda iptal edilmiştir. Kararname süreli ise süresi sona erince ilga olur; Contrubis, s. 19. 39 Neil, s. 3. 40 ABD Başkanı, kendi dönemine ait belgeleri açıklamak zorunda değildir. 41 Neil, s. 3; Contrubis, s. 15. 42 Çolak, s. 61.