Türkiye Barolar Birliği Dergisi 149.Sayı

235 TBB Dergisi 2020 (149)  Merve ÜNAL AÇIKGÖZ / Hasan Tahsin FENDOĞLU / Abdul Samet GÜLLER ABD’de Başkanın yetkileri konusunda geliştirilmiş iki farklı görüş vardır. Başkanın yetkileri konusundaki birinci görüş , “şüphe duysan da onu yap” teorisidir. Bu görüş, ABD Başkanı T. Roosevelt’in geliştirdi- ği Stewardship Theory (Hizmetkârlık veya Hizmet Teorisi) dir. Buna göre, Anayasa ve kanunlar yasaklamamışsa Amerika’nın selameti için ge- reken her şey yapılabilir. T. Roosevelt’e göre, yürütme gücü sadece Anayasada açıkça belirtilen hallerde sınırlandırılmalıdır. Bu görüşe göre Başkan, kendisini, bebek bezine sarılı gibi hissetmemeli , cesaret ve dü- rüstlükle halka hizmet etmelidir. T. Roosevelt, olağanüstü dönemdeki yetkilerini olağan döneme de taşıyan kişidir. Bu teori, Başkanın doğru- dan halkı etkileyerek halkı yanına alma teorisidir. T. Roosevelt’ten sonra Başkan olan uzak kuzeni Franklin Delano Roosevelt 43 ile ABD’de Modern Başkanlık Sistemi doğmuş, Başkanların yetkileri istisna olmaktan çıkmış ve kural haline gelmiştir. ABD Kong- resine liderlik yapan F.D. Roosevelt, II. Dünya Savaşını şekillendirmiş, II. Dünya Savaşında, Kongre’nin aldığı tarafsızlık kararını yok sayarak müttefiklerine destek önermiştir. Başkan Woodrow’ un teorisi de Roosevelt’i takip etmiştir. Başkan Woodrow’ a göre, “ Anayasa ve kanunlar, Başkana danışmanlık yapar”, “şüphe duysan da onu yap”. O’na göre ABD Başkanı geniş yetkilerle do- natılmıştır. Başkan Wilson ve Başkan Roosevelt geniş Başkanlık yetkilerini kullanmışlar; Başkan Roosevelt, birinci yılında 654 kararname yayım- lamış, örneğin yeni finans programı için tüm bankaları 4 gün kapat- mıştır. 44 Başkanın yetkileri konusundaki ikinci görüş , birinci görüşün ak- sine, “şüphe duyarsan yapma” görüşüdür. Önceleri FYM hâkimliği yapıp daha sonra ABD Başkanı olan Howard Taft tarafından geliştirmiş olan bu görüşe, lafzi teori de denilebilir. Bu teoriye göre Başkan’ın yet- kisi çok dardır. Başkan, Anayasa veya kanunlar açıkça yetki vermiş- se ancak bu durumda yetkilidir. Birinci teoriyi “ evrensel ilah ” diyerek eleştiren Başkan Taft, “lafzi yorum teorisi” ni geliştirmiştir. Başkan 43 1933’de Başkan oldu. 44 Contrubis, s. 4.