Türkiye Barolar Birliği Dergisi 149.Sayı

243 TBB Dergisi 2020 (149)  Merve ÜNAL AÇIKGÖZ / Hasan Tahsin FENDOĞLU / Abdul Samet GÜLLER köleleri özgürlüğe kavuşturmak, 87 Müslüman 7 ülkenin vatandaşına vize koymak, 88 kamu kurumlarını ihdas etmek, gizli askeri mahkeme oluşturmak, konut yapmak, belediyelerden düzenleme istemek, 89 da- nışma komiteleri kurmak, 90 telefon ve telgrafa sansür oluşturmak gibi alanlarda Başkanlık kararnameleri çıkarılmıştır. Kongrenin kararnameye karşı kanun çıkarması, Başkanı olumsuz etkileyeceği için, Başkan stratejik hesaplar yapar; şayet önemli değilse kararname çıkarmaz. 91 ABD yasama-yürütme ilişkilerinde anayasal ve yapısal bazı so- runlar vardır: Şöyle ki; Birinci sorun , ikinci seçmenlerin vaat ettikleri partiye oy vermeme- leri halinde çoğu eyalette kanuni engelin olmamasıdır. Bu durumda halkın verdiği oy etkili olamayacaktır. İkinci sorun, halktan daha çok oy alan Başkanın yerine, ikincil seçmen bazında çoğunluğu sağlayan Başkanın seçilmesi durumudur. 92 Üçüncü sorun ABD Anayasasının değişmeden günümüze gelen en eski anayasa olduğu lafzı doğru yo- rumlanmalıdır. Hukuk devleti ve anayasanın üstünlüğü açısından da ABD Anayasası örnek verilemez. Çünkü ABD Anayasası, ruhu, uygu- lanışı ve yorumlanışı açısından fiilen sürekli değişmektedir; Kurucu Babaların hayalleri ve yaptıkları ile bugünkü ABD’nin durumu çok farklıdır. Dördüncü sorun uzlaşma kültürünün yerleştiği ABD’de, buna rağmen, bütçenin onaylanmadığı durumlarda “ hükümetin kapanması ” riskidir. Beşinci sorun , erken seçim kavramı olmadığı için “ rejimin kilit- lenebileceği ” tartışmasıdır. 87 Abraham Lincoln, iç savaşta (1861-1865) Emancipation Proclamation’u yayım- lamıştı; Neil, s.2. Covington’a göre, Başkan, bunu Resmi Gazete ile ilan etmedi, halktan gizledi; bkz. Covington, s. 2; Contrubis, s. 3. 88 Trump’ın bu kararnamesi, FYM tarafından durdurulmuştur; Çolak, s. 62. 89 Reagan, 12.291/17.02.1981; Neil, s. 4. 90 13565/11.02.2011 tarih/sayılı EO için bkz. Chu/Garvey, s. 3. 91 Neil, s. 4. ABD Başkanları zaman içerisinde yetkisini kötüye kullanıyor, Örneğin Lincoln (sivil savaşta kötüye kullandı), Roosevelt (Japonlara karşı yetkisini kötüye kullandı), Wilson (sansür uyguladı), Bush (11 Eylül sonrası Müslümanları kamp- lara göndererek kötüye kullandı); acaba sivil özgürlükler ihmal mi ediliyor, acaba kurucu babaların koruduğu demokrasi tehdit altında mı? Covington, s. 1-2-3. Bkz. Hamdi v. Rusfeld (2004), Hamdan v. Rumsfeld (2006); Bush gizli yaparak yanlış yaptı; Covington, s. 4; Contrubis, s. 9. 92 Nomer, s. 95.