Türkiye Barolar Birliği Dergisi 149.Sayı

17 TBB Dergisi 2020 (149) Murat AÇIL cek farklı stratejiler izleyerek oy, makam ve siyasa beklentilerini mak- simum düzeyde tatmin etmenin yollarını araştıracaktır. Aralarındaki gerilimlerden dolayı bir partinin tek başına tüm ödülleri elde etmesi imkânsız olsa da, partiler kendileri açısından en uygun bileşimi bu- lup tercihlerini buna göre oluşturacaklardır. 46 Sonuç olarak, başkanın koalisyona davet ettiği bir parti; oy, makam ve siyasa ödüllerinin op- timum bileşiminin bulunduğu noktayı tespit ederek koalisyona dahil olacak veya başkanın teklifini geri çevirecektir. Koalisyona dâhil olan partilerin makam ve siyasa beklentilerini öncelediklerini söylemek mümkündür. 47 Başkanın koalisyon teklifini geri çeviren partiler ise etkili bir muhalefet sergileyerek sonraki seçim- lerde seçmen desteğini artırmayı amaçlayacaklardır. Koalisyona davet edilen partiler, hükümete katılımın getirileri (makam elde etme, poli- tikayı ve gündemi etkileme) ile teklifi geri çevirmenin getirilerini (bir sonraki seçimlerde ödüllendirilmeyi ummak) karşılaştırarak kararını verecektir. Açık ve hazır bir fayda ile şarta bağlı, uzun dönemli bir ka- zanım arasındaki bir tercihin büyük ihtimalle birincisi lehine gerçekle- şeceği iddia edilmektedir. 48 Gerçekten de başkanlık sisteminde başka- nın parlamento tarafından görevden alınamaması, koalisyon teklifini reddeden partilerin bir sonraki başkanlık seçimine kadar yönetim me- kanizmasından tümüyle uzak kalmasına yol açacağı için partilerin bu sonuçtan kaçınmayı tercih edeceğini varsaymak makuldür. Öte yandan, partilerin başkanın koalisyon teklini kabul etmeye daha az istekli olacağı bazı özel dönemler de bulunmaktadır. Ekono- mik durgunluk ve başkanın halk desteğinin azalması gibi, siyasi ko- şulların hükümetin aleyhine olduğu dönemlerde partiler, hükümet ortağı olmanın maliyetine katlanmak istemeyeceklerdir. 49 Partilerin böyle dönemlerde, bir sonraki seçimde yaşanabilecek muhtemel oy kayıplarını dikkate alarak, makam ve siyasa beklentilerini ikinci plana atmaları beklenecektir. 46 Altman, s. 263-264. 47 Ukrayna’da partilerin başkanlık koalisyonuna katılma nedenlerine ilişkin millet- vekilleri ile yapılan bir anket de koalisyona katılan partilerin temel motivasyo- nunun siyasi tesirlerini ve kontrol ettiği bakanlık sayılarını artırmak olduğunu ortaya koymaktadır. Bkz. Chaisty/Chernykh, s. 772-773. 48 Alemán/Tsebelis, s. 14. 49 Alemán/Tsebelis, s. 14.