Türkiye Barolar Birliği Dergisi 149.Sayı

18 Başkanlık Sisteminde Koalisyonlar Başkanın görev süresi ve bir sonraki seçimlere kalan süre de parti- lerin koalisyona katılma tercihlerini etkileyen önemli faktörler arasında- dır. Başkanın görev süresinin uzun olduğu ülkelerde koalisyon hükü- metleri ile karşılaşılma ihtimali daha yüksektir. Uzun başkanlık dönemi, küçük ve orta boy partilerin daha büyük partilerle işbirliğine girişmesi yönünde güçlü teşvikler yaratır. Bir sonraki seçimleri kazanma şansı dü- şük olan partiler, uzun bir süre boyunca iktidar nimetlerinden tümüyle yoksun kalmak istemeyeceklerinden, başkanın koalisyon teklifini kabul etmeye istekli olacaklardır. Başkanlık dönemi kısa olduğunda ise aynı partilerin, güçlü bir muhalefet oluşturup görece kısa bir süre sonra yapı- lacak seçimlerde şanslarını denemeyi tercih etme ihtimali daha yüksek- tir. 50 Keza başkanlık seçimleri yaklaştıkça, partilerin başkanlık koalisyo- nuna katılma ve koalisyonda kalmaya devam etme teşviklerinin azaldığı gözlemlenmiştir. 51 Bunun sebebi, seçimler yaklaştıkça siyasi partilerin makam ve siyasa ödüllerinden ziyade seçmen desteğini genişletmeye öncelik verecek olmasıdır. 4 ilâ 6 yıl arası bir süre boyunca iktidarda ka- lan bir başkanın yıpranması ve seçmen desteğinde azalmalar meydana gelmesi tabiidir. Yeni seçimlerde seçmen desteğini yitiren bir başkanla bir arada anılmak istemeyen partiler, büyük ihtimalle koalisyona katıl- mak istemeyecek veya koalisyon ortaklığını bozacaktır. 52 IV) BAŞKANLIK SİSTEMLERİNDE KOALİSYONLARIN İNŞASINI VE İŞLEYİŞİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER A) Başkanın Partisinin Yasama Organındaki Gücü Başkanlık sisteminde koalisyonların inşasını ve işleyişini etkileyen faktörlerin başında, başkanın partisinin parlamentoda kontrol ettiği 50 Bunker, s. 96. 51 Bkz. Octavio Amorim Neto/Fabiano Santos, “The Executive Connection: Pre- sidentially Defined Factions and Party Discipline in Brazil”, Party Politics, Vol. 7, No. 2, Y. 2001, s. 14; Altman, s. 268-270; Mainwaring, s. 222; Alemán/Tsebe- lis, s. 14-15; Chaisty/Chernykh, s. 772-773; Anayurt/Ekinci, s. 310-311. Amorim Neto’nun Brezilya’yı konu alan araştırmasının gösterdiği gibi, yeni seçimlerin yaklaşması koalisyon disiplinini de olumsuz etkilemektedir. Seçim dönemi ilerle- dikçe, koalisyon ortaklığını sürdüren partilerin başkanın tekliflerine parlamento- da verdiği destek oranlarında azalmalar meydana geldiği gözlenmiştir (Amorim Neto (2002), s. 69-75). 52 Aksi yönde bir sonuç için bkz. Thiago Silva, “How Long Will It Last? Cabinet Ter- mination in Presidential Systems”, Paper to be Presented at the 112th American Political Science Association Annual Meeting, Y. 2016, s. 24.