Türkiye Barolar Birliği Dergisi 149.Sayı

20 Başkanlık Sisteminde Koalisyonlar çizgide ilerlediğini göstermiştir. 56 Cheibub/Przeworski/Saiegh’in bulguları da bu beklentiyi dolaylı yoldan desteklemektedir. Yazar- ların ölçümlerine göre, hiçbir partinin parlamentodaki sandalyelerin üçte birini elde edememesi durumunda koalisyon hükümetlerinin kurulma ihtimali oldukça yüksekken, en büyük partinin 57 parlamen- todaki sandalyelerin üçte birinden fazlasını elde etmesi durumunda koalisyon hükümetlerinin kurulma ihtimali önemli oranda azalmak- tadır. 58 B) Başkanın Anayasal Yetkileri Başkanın reaktif ve proaktif yetkilerinin koalisyonların oluşumu- nu ve işleyişini etkileyen temel faktörlerden biri olduğu hususunda öğretide geniş bir uzlaşı bulunmaktadır. Öte yandan, başkanın yetki- leri geniş olduğunda mı yoksa dar olduğunda mı daha sık şekilde koa- lisyonlarla karşılaşılacağı hususunda aynı uzlaşıdan söz etmek müm- kün değildir. Amorim Neto, anayasal yetkileri genişledikçe, başkanın koalisyon oluşturmaya duyacağı ihtiyacın azalacağını iddia etmektedir. Yazara göre başkan, politika yapımında iki temel stratejiden birini tercih eder: Kanuna dayalı strateji veya yürütme imtiyazlarına dayalı strateji. Ka- nuna dayalı stratejide, başkan, partili üyelerin oranının yüksek olduğu bir çoğunluk hükümeti oluşturmak ve kabine makamlarını koalisyon ortağı partiler arasında orantılı biçimde dağıtmak suretiyle, siyasi programını kanunlar aracılığıyla uygulama yolunu tercih eder. Yü- rütme imtiyazlarına dayalı stratejide ise programını uygulamak için parlamentonun desteğine daha az ihtiyaç duyacak olan başkanın, tek- nokrat bakanların ağırlıkta olduğu bir azınlık hükümeti oluşturması ve kabine makamlarını orantısız biçimde dağıtması muhtemeldir. 59 56 Chaisty/Power, 11-12. 57 Başkanlık sisteminde parlamentodaki en güçlü partinin başkanın partisi olma ih- timali % 73’tür. Bkz. Cheibub (2009), s. 83-84. 58 Cheibub/Przeworski/Saiegh, s. 576. Bunker’in 18 Latin Amerika ülkesinde koa- lisyon oluşumlarını konu alan araştırması, beklentimizin aksine, başkanın partisi- nin parlamentodaki gücü arttıkça koalisyon hükümetleri ile karşılaşılma ihtimali- nin de arttığını göstermektedir (Bunker, s. 112). 59 Octavio Amorim Neto, “The Presidential Calculus: Executive Policy Making and Cabinet Formation in the Americas”, Comparative Political Studies, Vol. 39, No. 4, Y. 2006, s. 423-424.