Türkiye Barolar Birliği Dergisi 149.Sayı

21 TBB Dergisi 2020 (149) Murat AÇIL Başkanın tercih edeceği strateji açısından, veto ve kararname yet- kileri özel önem arz etmektedir. Veto yetkisi, başkana, parlamentonun statükoda değişiklik meydana getirmeyi amaçlayan işlemlerini en- gelleme imkânı vermekteyken, kararname yetkisi bizatihi başkan ta- rafından yeni bir statükonun inşasını mümkün kılar. 60 Bu bakımdan, güçlü veto ve kararname yetkilerine birlikte sahip olan başkanların, parlamento çoğunluğunun desteğini arkasına alan bir koalisyon hükü- meti oluşturmadan yoluna devam etmesi beklenebilir. Keza başkanlık sistemi ile yönetilen birçok ülkenin anayasası; belli konularda kanun tekliflerinin münhasıran başkan tarafından sunulabilmesini, başkanın sunduğu tekliflerin öncelikle görüşülmesini, ilgili sürede görüşülme- yen tekliflerin kendiliğinden kanunlaşmasını ve parlamento tarafın- dan kabul edilmemiş olsa dahi bütçenin yürürlüğe girmesini öngören düzenlemeler içermektedir. 61 Erkler arası güç dengesini başkan lehine değiştiren bu tarz düzenlemeler, başkanın parlamento kompozisyonu karşısındaki hassasiyetini azaltmakta ve onu, programını hayata geçi- rirken partiler arası pazarlıklar yerine tek taraflı stratejilere başvurma- ya sevk etmektedir. Öte yandan, yukarıda da değinildiği üzere, başkanları koalisyon hükümetleri oluşturmaya sevk eden saikler, programını kanunlar yo- luyla hayata geçirme ve yönetme kapasitesini artırma isteğinden ibaret değildir. Başkan adayları, seçilme şanslarını artırmak amacıyla partiler arası ittifaklar oluşturmakta ve kendisini destekleyen partileri kabine makamları ile ödüllendirmeyi vadetmektedir. Başkana geniş anayasal yetkiler tanındığında, siyasi aktörlerin başkanlık makamına atfedeceği önem artacağı için seçim ittifakları ve dolayısıyla koalisyon hükümet- leri oluşturmaya yönelik teşviklerin de artması beklenebilir. 62 Görüldüğü üzere, başkanın anayasal yetkileri ile koalisyon hü- kümetleri arasındaki bağlantı henüz tam olarak aydınlatılamamış- 60 Açıl, s. 145. 61 Başkanların anayasal yetkilerine ilişkin ayrıntılı bilgi için bkz. Özsoy Boyunsuz, s. 118-162; Açıl, s. 142-167. 62 Konuya ilişkin farklı bir yorum için bkz. Ömer Anayurt/Murat Erdoğan/Ahmet Ekinci “Devlet Başkanının Halk Tarafından Seçildiği Hükümet Sistemlerinde Se- çim Döngüsünün Kuvvetler Ayrılığı ve Siyasal İstikrar Üzerinde Etkisi”, Ord. Prof. Dr. Ali Fuat Başgil’in Anısına Armağan, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2019, s. 218-219.