Türkiye Barolar Birliği Dergisi 149.Sayı

35 TBB Dergisi 2020 (149) Murat AÇIL Öte yandan, çok partili başkanlık sistemlerinde de başkanları, ka- bine makamlarını koalisyona dâhil olan partiler arasında orantılı şe- kilde paylaştırmaya sevk eden bazı teşvikler söz konusudur. Kabine makamlarının partiler arasında orantılı şekilde dağıtılması, koalisyon disiplinini artırarak başkanın desteklediği tekliflerin kanunlaşmasını kolaylaştırmaktadır. 109 Örneğin Brezilya’da 1989-1998 yılları arasında Temsilciler Meclisi’nde açık oy usulüne başvurularak yapılan 420 oy- lamayı inceleyen Amorim Neto, kabine makamlarının paylaşımındaki orantılılık arttıkça, koalisyon içindeki partilerin disiplin oranının da arttığını tespit etmiştir. 110 Kabinedeki adil paylaşım sayesinde koalis- yon disiplinini güçlendiren başkanlar, yasama desteğini artırmak için milletvekilleri ile siyasi meşruiyeti zedeleyen, malî içerikli anlaşma- lar yapmaya daha az ihtiyaç duymaktadır. 111 Ayrıca kabine makam- larının orantılı şekilde dağıtılmasının, partileri koalisyon ortaklığını sürdürmeye sevk ettiği ve hükümet istikrarına katkı sağladığı tespit edilmiştir. 112 Bu nedenlerle, birçok ülkede azınlık başkanlarının, kabi- ne makamlarını görece orantılı şekilde dağıtmayı tercih ettiği görül- mektedir. 113 V) BAŞKANLIK SİSTEMLERİNDE KOALİSYON İSTİKRARI Hükümet istikrarı, yürütme erkinin gücü ve etkinliği açısından belirleyici faktörlerden birisidir. Her ne kadar istikrarlı yönetim, her durumda etkin yönetim anlamına gelmese de, aşırı istikrarsızlığın yö- netim etkinliğini de olumsuz etkilemesi beklenmektedir. Bu açıdan, koalisyoncu başkanlık sistemlerinin başarı veya başarısızlığını değer- lendirirken, oluşturulan koalisyonların yaşam süresi, önemli değerlen- dirme kıstaslarından birini oluşturmaktadır. tics: a Global Perspective”, Revista Ibero-Americana de Estudos Legislativos, Vol. 1, No. 1, Y. 2010, s. 13-17. 109 Bkz. Amorim Neto (2002), s. 69; Figueiredo/Salles/Vieira, s. 167; Chaisty/ Chernykh, s. 767-768; Power, s. 26-27. 110 Amorim Neto (2002), s. 69. Chaisty/Chernykh’in yarı başkanlık sistemi ile yö- netilen Ukrayna’ya ilişkin ölçümleri de kabinenin orantılılığı ile koalisyondaki partilerin disiplin düzeyi arasındaki yakın bağlantıyı doğrulamaktadır (Chaisty/ Chernykh, s. 767-768). 111 Bkz. Raile/Pereira/Power, s. 329-330. 112 Altman, s. 268-271. 113 Bkz. Amorim Neto/Samuels, s. 16; Silva, s. 16.