Türkiye Barolar Birliği Dergisi 150.Sayı

2 Uzun Tutukluluk Bakımından Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuruda Kanun/Başvuru ... connection with the application issues by the Constitutional Court; effectiveness, reasonable chance of success are examined in detail. At this point, in the case of the eviction requests of the Constituni- onal Court for allegedly exceeding the reasonable period in detenti- on; the decisions taken by the individual application result in a func- tion to terminate the violation, if any, are of great importance in the context of the effectiveness of the individual application. Keywords: Being Effective, Legal Remedy, Period of Time In Pre-trial Detention I. GİRİŞ Anayasa m. 148/3’te ifade edildiği üzere herkes, Anayasa’da gü- vence altına alınmış temel hak ve özgürlüklerinden, İnsan Hakları Av- rupa Sözleşmesi kapsamındaki herhangi birinin kamu gücü tarafından ihlal edildiği iddiasıyla AYM’ye başvurabilmektedir. Bununla birlikte, başvuruda bulunabilmek için olağan kanun yollarının tüketilmiş ol- ması şartı aranmaktadır. Anayasa m. 148/3 düzenlemesi nedeniyledir ki AYM’ye yapılan bireysel başvurularda kabul edilebilirlik inceleme- sinde gözetilmesi gerekli olan ilk mesele, olağan kanun yollarının tü- ketilmesidir. Usul hukuku bakımından kabul edilebilirlik şartı olarak kanun yollarının tüketilmesi, bireysel başvuru yolunun etkililiği bağlamın- da ve ayrıca uzun tutukluluğa ilişkin başvurular bakımından ele alınacaktır. Başvurucudan tüketmesi beklenen, itiraz kanun yolu ve koruma tedbirleri nedeniyle tazminat yoluna ilişkin genel bilgiler ve- rilmekle yetinilecektir. Bu noktada, uzun tutukluluğun, maddi hukuk bakımından hak ihlali oluşturup oluşturmadığı (CMK m. 141/1-a bakımından bir değerlendirme) çalışma konumuzun esasını oluştur- mamaktadır. Dolayısıyla uzun tutukluluk iddiası bakımından esas incelemesinde yapılacak tartışmalara yer verilmeyecek; kabul edile- bilirlik kuralı olarak olağan kanun yollarının tüketilmesi değerlendir- mesi yapılacaktır. Konu başlığında yer almakla birlikte, tutuklulukta geçen sürenin hesaplanmasına ilişkin teorik ve içtihadi bilgilere yer verilmeyecek, uzun tutukluluğun ceza muhakemesi hukukunda tek- nik anlamda irdelemesi yapılmayacaktır. Çalışmamızda, tutukluluğun makul süreyi ya da azami süreyi aştığı iddiası ile yapılan başvurulara ilişkin olarak AYM’nin, bilhassa CMK m. 141’deki tazminat hükmüne ilişkin kararları ele alınacaktır. Zira CMK m. 142’deki “Karar veya hü-