Türkiye Barolar Birliği Dergisi 150.Sayı

105 TBB Dergisi 2020 (150) Dilaver NİŞANCI özellikle de genelgelerle oluşturulmaktadır. Biçimsel olarak bir daya- nak olarak sunulan metinlere, İl İdaresi Kanunu madde 11/c, Umumi Hıfzıssıhha Kanunu madde 27 ve 72 ile 1 numaralı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin 361’inci maddesi buna örnek olarak verilebilir ki, bu metinler gerçekte getirmiş oldukları önlemler açısından yeterli değil- dir. 65 Bu bağlamda temel hak ve özgürlüklerin sınırlandırılmasıyla il- gili en spesifik hüküm, 1 numaralı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’dir ki burada Sağlık Bakanlığı’na “ Halk sağlığını korumak ve geliştirmek, sağ- lık için risk oluşturan faktörlerle mücadele etmek” ve “ bulaşıcı, hastalıkları izleme, surveyans, inceleme, araştırma, bağışıklama ve kontrol çalışmaları yapmak, bunlarla ilgili verilerin toplanmasını sağlamak, belirlenen hedefler doğrultusunda plan ve programlar hazırlamak, uygulamaya koymak, de- netlenmesini sağlamak, değerlendirmek ve gerekli önlemleri almak” yetkisi verilmektedir. Ancak bu bir kanun hükmü olmayıp Cumhurbaşkan- lığı Kararnamesi’dir ve Anayasa’nın 104’üncü maddesi gereğince de Cumhurbaşkanı Kararnameleri ile kişisel hak ve özgürlüklere ilişkin düzenlemeler yapılamaz, bunun kanunla düzenlenmesi gerekir. Bu durumda Anayasa’ya aykırı olan ve Anayasa Mahkemesi’nin muhtelif kararları ile Anayasa’ya aykırı olduğunu ifade ettiği böylesi bir uygu- lama, hukuk devletinin varlığının inkâr edilmesidir. 66 Getirilen düzenlemeler ile ilgili bu kısa bilgi sonrasında hukuku- muzda salgın hastalıklara yönelik olarak mevcut olan başlıca düzen- lemelere göz atmamız uygun olacaktır. Bunlar; 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun, 5442 sayılı İl İdaresi Kanunu’nun, 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu’nun ilgili hükümleri, Anayasa’nın 119’uncu mad- desi, 2935 sayılı Olağanüstü Hal Kanunu’nun ilgili maddeleri ve Bula- şıcı Hastalıklar Sürveyans ve Kontrol Esasları Yönetmeliği’dir. 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun Bulaşıcı Hastalıklara İlişkin Tedbirlere Aykırı Davranma başlığını taşıyan 195’inci maddesi “ Bula- şıcı hastalıklardan birine yakalanmış veya bu hastalıklardan ölmüş kimsenin bulunduğu yerin karantina altına alınmasına dair yetkili makamlarca alınan tedbirlere uymayan kişi, iki aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandı- rılır” şeklindedir. Madde gerekçesinde “ Maddede, bulaşıcı hastalıklara 65 Tolga Şirin, “Kanun Devletini Bile Arar Olduk” (Medya ve Hukuk Çalışmaları Derneği, 10 April 2020) https://www.mlsaturkey.com/tr/anayasa-hukukcusu- tolga-sirin-kanun-devletini-bile-arar-olduk/ E.T.15.04.2020. 66 ibid.