Türkiye Barolar Birliği Dergisi 150.Sayı

3 TBB Dergisi 2020 (150) Burcu ZOĞLAR DURMAZ kümlerin kesinleştiğinin ilgilisine tebliğinden itibaren üç ay ve herhâlde karar veya hükümlerin kesinleşme tarihini izleyen bir yıl içinde tazminat isteminde bulunulabilir” şeklindeki düzenleme, uzun tutukluluk hâlinden şikâyet eden kişi için, son dönem uygulamasından farklı olarak, önceki dö- nemde, CMK m. 141’i pek çok başvuru bakımından etkisiz bir başvuru yolu hâline getirmekteydi. Nitekim bu konuya ilişkin açıklamalarda bilhassa İHAM, AYM ve Yargıtay tarafından oluşturulmuş içtihatlar- dan faydalanılacaktır. Bahsi geçen içtihatlar çerçevesinde mevzu açık- lanacak olup bireysel başvurularda tüketilmesi gereken başvuru yolla- rına ilişkin AYM’nin tespitleri görece ön planda olacaktır. I. Usul Hukuku Bakımından Kabul Edilebilirlik Şartı Olarak Kanun Yollarının Tüketilmesi Kuralı Kanun yolları, yargılama makamları tarafından verilen, hatalı ya da hukuka aykırı olduğu ileri sürülen hüküm ya da kararların bir baş- ka yargı makamı tarafından tekrar incelenmesini sağlayan yasal yollar olarak tarif edilebileceği 1 gibi kısaca hâkim ya da mahkeme kararları- nın denetlenmesi amacıyla başvurulan hukuki çareler olarak da ifade edilmektedir. 2 İnsan Hakları ve Temel Özgürlüklerin Korunmasına İlişkin Söz- leşme’ ye ek 7 Numaralı Protokol m. 2’de, cezai konularda iki dereceli yargılanma hakkı, dolayısıyla yargı kararlarının denetimi ile ilgili bir düzenleme yer almaktadır. Buna göre, “Bir mahkeme tarafından cezai bir suçtan mahkûm edilen her kişi, mahkûmiyet ya da ceza hükmünü daha yüksek bir mahkemeye yeni- den inceletme hakkını haiz olacaktır. Bu hakkın kullanılması, kullanı- labilme gerekçeleri de dâhil olmak üzere, yasayla düzenlenir. Bu hakkın kullanılması, yasada düzenlenmiş haliyle önem derecesi düşük suçlar bakımından ya da ilgilinin birinci derece mahkemesi olarak en yüksek mahkemede yargılandığı veya beraatını müteakip bunun temyiz edilmesi üzerine verilen mahkûmiyet hallerinde istisnaya tabi tutulabilir” . 1 Nur Centel/Hamide Zafer, Ceza Muhakemesi Hukuku, 13. baskı, Beta Yayınevi, İstanbul, 2016, s. 793. 2 Yener Ünver/Hakan Hakeri, Ceza Muhakemesi Hukuku C. II, 7. baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2013, s. 375.