Türkiye Barolar Birliği Dergisi 150.Sayı

6 Uzun Tutukluluk Bakımından Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuruda Kanun/Başvuru ... Anayasa m. 148/3’te ifade edildiği üzere; herkes, Anayasa’da güvence altına alınmış temel hak ve özgürlüklerinden, Avrupa İn- san Hakları Sözleşmesi kapsamındaki herhangi birinin, kamu gücü tarafından ihlal edildiği iddiasıyla AYM’ye başvurabilmektedir fakat bunun için olağan kanun yollarının tüketilmiş olması şartı aranmak- tadır. AYMK bireysel başvuruların kabul edilebilirlik şartları ve incelen- mesi başlıklı m. 48 uyarınca; bireysel başvuru hakkında kabul edilebi- lirlik kararı verilebilmesi için, AYMK m. 45, m. 46 ve m. 47’de düzenle- nen hükümlere uygun bir başvuru olması gerekmektedir. Anayasa m. 148/3 haricinde AYMK m. 45/2 de benzer yönde 14 bir düzenleme içermektedir: “İhlale neden olduğu ileri sürülen işlem, eylem ya da ihmal için kanunda öngörülmüş idari ve yargısal başvuru yollarının ta- mamının bireysel başvuru yapılmadan önce tüketilmiş olması gerekir”. Ana- yasa m. 148/3 ve AYMK m. 45/2 hükmü beraber değerlendirildiğinde AYM bireysel bir başvuruyu incelerken öncelikle kanun yollarının ta- mamının tüketilmiş olup olmadığını değerlendirecektir. 15 14 Madde hükmündeki “idari ve yargısal başvuru yollarının tamamının bireysel başvuru yapılmadan önce tüketilmiş olması gerekir” ifadesi, Anayasa m.148/3 düzenlemesinden görece genişletici olduğu gerekçesi ile eleştirilmektedir, bkz. Ey- lem Çakmaz, “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Kapsamında Anayasa Mahkeme- sine Bireysel Başvuru Yolu”, Türkiye’de Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru (Anayasa Şikâyeti), Editör: Sevtap Yokuş, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2014, s. 62. 15 Uzun yargılama süreleri için yapılan bireysel başvurulara ilişkin olarak, yeni ve geçici bir düzenleme getirilmiştir. 7145 sayılı Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun m. 20 ile Avrupa İnsan Hak- ları Mahkemesi’ne Yapılmış Bazı Başvuruların Tazminat Ödenmek Suretiyle Çö- zümüne Dair Kanun’a geçici bir madde eklenmiştir. Buna göre: “(l) Kanun’un 2’ nci maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamında olup, münhasıran bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla Anayasa Mahkemesi’nde derdest olan bireysel başvurular, başvuru yollarının tüketilmemesi nedeniyle verilen ka- bul edilemezlik kararının tebliğinden itibaren üç ay içinde yapılacak müracaat üzerine Komisyon tarafından incelenir.(2) Komisyona müracaat, müracaat edenin kimlik bilgileri ile Anayasa Mahkemesi’ne başvuru tarihi ve numarasını içeren imzalı bir dilekçeyle yapılır. Dilekçeye, Anayasa Mahkemesi’ne yapılan bireysel başvuruya ilişkin form, kabul edilemezlik kararı ve bu kararın tebliğine dair belge ile ihlal iddiasına ilişkin diğer bilgi ve belgeler eklenir…”. Komisyona başvuru düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarih itibariyle derdest olan bireysel başvurular bakımından geçerli olacak olup; 7145 sayılı Kanun m. 7 uyarınca, Komisyon ka- rarlarına karşı tebliğ tarihinden itibaren on beş gün içinde Komisyon aracılığıyla Ankara Bölge İdare Mahkemesine itiraz edilebilecektir. Bu konuda ayrıca bkz. https://t24.com.tr/haber/fikret-ilkiz-vatandas-aihm-ve-anayasa-mahkemesini- birak-komisyona-gel,677387, Erişim 16.12.2019.