Türkiye Barolar Birliği Dergisi 150.Sayı

160 Almanya ve İsviçre Örnekleriyle Türk Hukukunda Birlikte Velayet fıkrasında, çocuğun bakımının ve eğitiminin ebeveynlerin doğal hakkı ve öncelikli görevi olduğu düzenlenmiş, akabinde de ebeveynlerin bu konudaki işlem ve eylemlerinin Devlet tarafından izlendiği belirtil- miştir. Daha sonra Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin 03.12.2009 ta- rihli kararına uygun olarak Federal Almanya Anayasa Mahkemesi, 2010 yılında BGB 1626a düzenlemesinin Almanya Anayasası md. 6/2 ile bağdaşmadığına hükmetmiştir. 6 Mahkeme, babanın evlilik dışı çocuğunun bakımına katılması için anneden izin almak zorunda ol- masını Anayasa’nın anılan maddesi uyarınca babanın temel hakkının ihlali olduğuna hükmetmiştir. 7 Nitekim evlilik dışı çocuklar için ana ve babanın birlikte velayet hakkını haiz olabilmesinin, evli olmayan babaların, annenin bu konuda rızasını alması zorunluluğuna bağlan- mış olması, evli olan babalara kıyasen velayet hakkı bağlamında baba- lar arasında “evli olan ve olmayan baba” ayrımı yaratması sebebiyle eleştirilmiştir. 8 19 Mayıs 2013 tarihinde yürürlüğe giren Velayete İlişkin Değişik- lik Yasası’ndan önce 9 evli olmayan ebeveynler için velayet hakkı an- neye aitti ancak ebeveynlerin müşterek çocuklarının velayetini birlikte kullanmak istemeleri halinde bunun için ortak bir irade açıklamasında bulunmaları ya da birbirleriyle evlenmeleri gerekmekteydi. 10 Başka bir deyişle, annenin rızası olmadan, evli olmayan babanın birlikte velayet hakkını elde etmesi mümkün değildi. 11 Boşanmış ebeveynler için ise, mahkeme tarafında verilen ayrılık ya da boşanma kararının ebeveyn- 6 Poncelet, Juris PraxisKommentar BGB – Band 4 Familienrecht, 7. Auflage, Online Kommentar inklusiv e-Book, § 1671 BGB, Art. 1671 N. 1. (Erişim T.: 15.07.2019, www.juris.de) ; Heike Hennemann; Münchener Kommentar zum BGB Band 8- Fa- milienrecht II §§ 1589-1921, 7. Auflage, C. H. Beck Verlag, München 2017, Art. 1671 N. 1. Karar hakkında ayrıntılı bilgi için bkz.: Erlüle, s. 167, dn 99; Öcal Apaydın Bahar, “İsviçre Medeni Kanunu’nun Velayete ilişkin Hükümlerinde Değişiklik Yapılması ve Ortak Velayetin Kural Olarak Benimsenmesi”, Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi , C.11 S. 145-146, 2016, s. 639. 7 Hennemann, Art. 1671 N. 1. 8 Erlüle, s. 225. 9 Kindschaftsänderungsgesetz (Kindschafts- und Namenrechtsgesetz 2012) 10 Stephan Wolf/ Deborah Schmuki; “Gemeinsame elterliche Sorge geschiedener und nicht verheirateter Eltern in der Schweiz, Deutschland und Österreich”, Ber- ner Gedanken zum Recht, Festgabe der Rechtswissenschaftlichen Fakultät der Universität Bern für den Schweizerischen Juristentag 2014, Bern 2014, s. 161. 11 Wolf/Schmuki, s. 161.