Türkiye Barolar Birliği Dergisi 150.Sayı

181 TBB Dergisi 2020 (150) Alptekin Burak BOYDAK I. Genel Sağlık Sigortasının Amacı ve Sigortalı Sayılanlar Sosyal güvenlikte sistemimizin tek çatı altında toplanması amacıy- la hazırlanan 5510 sayılı Kanun öncesinde sağlık hizmetlerinden fay- dalanmada belirleyici olan statü hukukuydu. Bir başka deyişle sağlık hizmeti alacak olan kişi hangi statü ile çalışıyorsa o statünün sağladığı hak ve yükümlülükler içerisinde belli bir kuruma bağlı sağlık hizmeti sunucularından sağlık hizmetini alabiliyordu. 3 Amacı sağlıklı bireyler ve toplum inşa edebilmek olan bir devletin bu gayesine ulaşabilmesi için sağlık hizmeti dediğimiz gerekli tesis, vasıtaları sağlaması ve kişiye genel yaşam şartları ile ilgili sağlıklı bir çevre sunması gerekmektedir. 4 1982 Anayasası’nın 56. maddesi de bu çerçevede herkese sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkına sa- hip olduğunu belirttikten sonra devlete bu noktada gerekli sağlık hiz- metlerini sunmasını ödev olarak yüklemiştir. Uluslarası normlarda da BMUluslarası Ekonomik Kültürel ve Sos- yal Haklar Sözleşmesi’nin 12. maddesinde sözleşmeye taraf devletlere, herkesin mümkün olan en yüksek seviyede fiziksel ve ruhsal sağlık standartlarına sahip olma hakkınının temini amacıyla; varolan doğum oranının ve bebek ölümlerinin düşürülmesi ile çocukları sağlıklı geliş- melerinin sağlanması; çevre sağlığını ve sanayi temizliğini her yönüy- le ileriye götürme; salgın hastalıkların, yöresel hastalıkların, mesleki hastalıkların ve diğer hastalıkların önlenmesi, tedavisi ve kontrolü ile hastalık halinde her türlü sağlık hizmetinin ve bakımının sağlanması yükümlülüğü verilmiştir. 5 Bu itibarla, sağlık hakkını kişinin sağlığının korunması ve geliştirilmesini sağlayan menfaatler bütünü olarak nite- lediğimizde bu menfaate ulaştıracak araç olarak sağlık hizmetlerinin önemi yadsınamayacaktır. 6 Sağlık hizmeti gibi devletin aktif davranışı gerekli kılan temel bir haktan herkesin eşit bir biçimde yararlanması bakımından eski siste- 3 Nail Dertli, “Genel Sağlık Sigortası ve Gelir Testi: Statü Eşitsizliğinden Gelir Eşit- sizliğine”, Mülkiye Dergisi , 39(3) 2015, s. . 278-279. 4 Nazmi Zengin, “Sağlık Hakkı ve Sağlık Hizmetlerinin Sunumu”, Sağlıkta Perfor- mans ve Kalite Dergisi, 2010, s. 45. 5 Nazmi Zengin, “Sağlık Hakkı ve Sağlık Hizmetlerinin Sunumu”, Sağlıkta Perfor- mans ve Kalite Dergisi, 2010, s. 46. 6 Kamil Alptekin, “Sağlık Hakkı ve İnsan Hakları Üzerine Bir Değerlendirme”, Tür- kiye Klinikleri J Med Ethics. 2004;12(2), s. 144.