Türkiye Barolar Birliği Dergisi 150.Sayı

13 TBB Dergisi 2020 (150) Burcu ZOĞLAR DURMAZ bu işleme karşı açtığı davanın da reddedildiğini ve böylece soruştur- manın bağımsız organlarca etkin bir şekilde yapılmadığını iddia ettiği başvurusunda, AYM, başvurucunun başvurusunu, başvuru yollarının tüketilmemesi gerekçesiyle, kabul edilemez bulmuştur. 37 AYM’nin kanun yolları arasında yaptığı bu değerlendirmenin ölçütlerini ortaya koymaması eleştirilmektedir. 38 Nitekim 22.06.2017 tarihli vakıada olduğu gibi nefret söylemi söz konusu olduğunda da “hukuk davası” açma yolunun, ceza davası yolundan daha etkili ola- rak değerlendirilmesinin gerekçelerinin neler olduğu sorusu cevap- landırılmadan sonuca varıldığı anlaşılmaktadır. II. Kanun Yollarının Tüketilmesi Kuralının İstisnaları 39 Anayasa, m. 148/3’te, bireysel başvuruda bulunabilmek için ka- nun yollarının tüketilmesi kuralına yer vermekle birlikte bu kuralın herhangi bir istisnası Anayasada ya da diğer mevzuatlarda düzenlen- memektedir. Buna karşın AYM, olağan kanun yollarının tüketilmesi kuralını İHAM içtihatlarına uygun olacak şekilde, mutlak yorumlama- ma yolunu tercih etmiştir. İHAM uygulamasına baktığımızda, iç hukuk yollarının tüketilme- si kuralının mutlak bir ilke olmadığı 40 anlaşılmakta ve kabul edilebilir- lik kriterlerinin belirli bir kalıptan uzak olarak değerlendirilmesi, oto- matik olarak uygulanmaması gerektiği 41 vurgulanmaktadır. Bu tarz 37 Bilal Turan ve Diğerleri Başvurusu (2), 04.12.2013, Başvuru No 2013/2075, https://kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/BB/2013/2075, Erişim 07.12.2019; Nail Artuç Başvurusu, 03.04.2018, Başvuru No 2013/2839, <http://www.ka - rarlaryeni.anayasa.gov.tr/BireyselKarar/Content/c15e400d-db96-4c27-b702- f1bd021364a3?wordsOnly=False>, Erişim 07.12.2019; Turgay Çamlı Başvurusu, 17.09.2014, Başvuru No 2012/1266, <http://kararlaryeni.anayasa.gov.tr/Birey- selKarar/Content/ebab3f47-28da-4e06-a86e-09aa07fac491?wordsOnly=False>, Erişim 07.12.2019. 38 Ayrıntılı bilgi için bkz. Tolga Şirin, Anayasa Mahkemesi Kararları Işığında Birey- sel Başvuru Hakkı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2015, s. 107. 39 Bu başlık ve alt başlıklarla ilgili ayrıntılı bilgi için bkz. Şirin, Anayasa Mahkemesi Kararları Işığında Bireysel Başvuru Hakkı, s. 112-134. 40 Ringeisen/Avusturya, Başvuru No 2614/65, <https://hudoc.echr.coe.int/eng #{ “fulltext”:[“ringeisen”],”documentcollectionid2”:[“Grandchamber”,”Chamber”], ”itemid”:[“001-57565”]}>, Erişim 04.04.2018. 41 Akdıvar v.d. /Türkiye, 16.09.1996, Başvuru No 21893/93, p. 69 <https://hudoc. echr.coe.int/eng#{“fulltext”:[“akdıvar”],”documentcollectionid2”:[“Grandcha mber”,”Chamber”],”itemid”:[“001-58062”]}> Erişim 04.04.2018; Necati Yılmaz/