Türkiye Barolar Birliği Dergisi 150.Sayı

219 TBB Dergisi 2020 (150) Asım KAYA F) HAREKETLE NETİCE ARASINDA NEDENSELLİK BAĞININ BULUNMASI Ortaya çıkan neticede failin iradi hareketiyle netice arasındaki ba- ğın kesilip kesilmediği veya zararlı neticeye kimin hareketinin sebe- biyet verdiği irdelenmelidir. 90 Netice, failin hareketiyle birlikte mağ- durun veya üçüncü kişinin hareketinin birleşmesiyle ortaya çıkmış olabilir. 91 İş kazasına neden olan kişilerin fiilleri ile iş kazası arasındaki bağlantının her olayda belirlenmesi gerekmektedir. Yargıtay Ceza Ge- nel Kurulu bir kararında 92 yükümlülüklerin yerine getirilmemesinin sonuca etkili olması gerektiğini ve sonuca etki etmeyen yükümlülük ihlallerinde nedensellik bağının bulunmayacağını belirtmiştir. 93 Öte yandan bazı durumlarda yükümlülük ihlali neticeye neden olsa bile bazen bu netice faile objektif olarak isnat edilemeyebilmektedir. Bu durumda “objektif isnadiyet teorisi” gündeme gelmektedir. “Objek- tif isnadiyet teorisi” bakımından nedensellik bağının tespitinde şart teorisi esas alınmalıdır. Ancak, ceza hukukunda doğa bilimlerinden farklı olarak sadece sebep-sonuç ilişkisi kurulması yetmez. 94 Neticenin “illiyet bağı teorileri” kapsamında sadece davranıştan kaynaklanması yetmemekte, aynı zamanda normatif bir değerlendirme ile bu netice- nin harekete bağlanabilir olması gerekmektedir. Bu normatif değerlen- dirmeye ise “objektif isnat edilebilirlik” adı verilmektedir. 95 Özene aykırı davranmak suretiyle yükseltilen tehlike doğrudan “neticede” meydana gelmiş ise, özene aykırı hareket ile neticeye se- bebiyet verme arasında “yükümlülüğe aykırılık bağlantısı” bulun- duğu kabul edilmektedir. Eğer özene aykırı davranış yerine hukuka aykırı alternatif eylem gerçekleştirilmiş olsaydı bile aynı netice mey- 90 “Nedensellik bağı” hakkında ayrıntılı bilgi için bkz. Yener Ünver, Ceza Hukukun- da İzin Verilen Risk, Beta, İstanbul, 1998, s. 221-256. 91 Artuk/Gökçen/Yenidünya, s. 346. 92 YCGK, 31/03/2016, 2013/12-654-2015/75, https://karararama.yargitay.gov.tr / YargitayBilgiBankasiIstemci Web/, e.t. 22/08/2019. 93 Özkan, s. 526. 94 Artuk/Gökcen/Alşahin/Çakır, s. 354. 95 Keçelioğlu, s. 114. “Objektif yüklenebilirlik” ölçütleri olarak; “yönlendirebilirlik”, “egemen olabilirlik”, “neciteyi önleyebilirlik” (neticeye hükmedebilirlik) ölçütleri ileri sürülmüştür. Bkz. Bahri Öztürk/Mustafa Ruhan Erdem, Uygulamalı Ceza Hukuku ve Güvenlik Tedbirleri Hukuku, Seçkin, B. 11, Ankara, 2011, 191, Musta- fa Özen, Ceza Hukukunda Taksir, Adalet, B. 4, Ankara, 2019, s. 266.