Türkiye Barolar Birliği Dergisi 150.Sayı

272 Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda Değişiklik Yapılmasına Dair 7251 Sayılı Kanun Hakkında ... kanunun doğru uygulanmasına çalışmak yerine, kanuna uygun olma- yan uygulama karşısında farklı sorunlar doğurma ihtimali olan çözüm üretilmeye çalışılmaktadır. Ön inceleme bakımından yapılan değişiklikler (HMK m. 139, 140) : Yapılan değişiklikle, ön inceleme davetiyesinin içeriği konusun- da, daha önce kanunda aynı cümle içinde birlikte sayılan hususlar bu sefer bentlere ayrılarak belirtilmiştir. Kanunda birçok maddede benze- rine çokça rastlanan, esasa müteallik olmayan bu şeklî değişiklik dışın- da, asıl önemli değişiklik delillerin getirtilmesi ve sunulması ile ilgili süre konusunda yapılmıştır. Kural olarak taraflar, delillerini dilekçe- lerinde belirtmek ve delillerden eklenecekleri dilekçelerine ekleyerek başka yerden getirtilecekleri dilekçelerinde göstermek zorundadırlar (m. 119/1-f, 121, 129/1-e, 129/2). Şayet bunu yapmamışlarsa, daha önceki hükümlerde, ön inceleme duruşmasında verilecek iki haftalık kesin sürede bunları yapmaları gerekmekteydi. Yeni düzenlemeyle, artık ön inceleme duruşmasından sonra değil, ön inceleme davetiye- siyle birlikte iki haftalık kesin süre verilerek eksik bıraktıkları delille- ri sunmaları veya başka yerden getirtilecek olanların getirtilmesi için gerekli açıklamayı yapmaları istenmektedir. Bu sebeple bundan sonra uygulamada özellikle taraflar ve vekillerinin daha dikkatli olmaları, bu delilleri daha erken zamanda sunmaları gerekmektedir. Aksi halde taraflar bu delillere dayanmaktan vazgeçmiş sayılacaktır. Bu aşama- dan sonra delil gösterilmesi (145. maddedeki istisnaî durum dışında) kural olarak mümkün olmadığından, daha öne çekilen delil gösterme zorunluluğu karşısında daha dikkatli olunmalıdır. Bu değişiklik bir açıdan delillerin erken toplanmasına hizmet etmekte ve yargılama- daki gecikmelerin önüne geçmekte, belirli bir disiplin sağlamaktadır. Ancak diğer yandan da, bazı delillerin gösterilmesini ön incelemedeki duruma göre değerlendirecek olan tarafın elinden bu imkânı almak- tadır. Maddede yapılan diğer değişiklik ise, aşağıda açıklanacak olan id- dia ve savunmanın genişletilmesi ve değiştirilmesi yasağındaki deği- şiklikle bağlantılı şekilde, tarafın ön inceleme duruşmasına gelmeme- sinin sonuçlarına ilişkindir. Aşağıda buna ayrıca değinilecektir. Maddede önemsiz ve gereksiz bir değişiklik daha yapılarak ön in- celemede sulh ve arabuluculuğa teşvik etme yanında, bunların esasla-