Türkiye Barolar Birliği Dergisi 150.Sayı

287 TBB Dergisi 2020 (150)  Hakan PEKCANITEZ / Oğuz ATALAY / Muhammet ÖZEKES istinaf mahkemelerinin zaman içinde kolaya kaçarak ve hukuka aykırı bularak kaldırdığı kararların yeniden yargılama yapılması için ilk de- rece mahkemelerine gönderilmesi yönündeki eğilimin mevcut oluşu ve bunun önlenmesine ilişkin yakın zamanlarda düzenlemeler yapıl- mış olmasıdır. Özellikle istinaf mahkemelerinin amacına aykırı olan veya ilgisi olmayan gerekçelerle, bu bendin kapsamını genişletmek, istinaf mahkemelerinin kuruluş amacına aykırı olacak ve görevlerini de yerine getirememeleri sonucunu ortaya çıkaracaktır. İstinaf, yeniden ele almak, hukuka aykırı bulunan ilk derece mah- kemesi kararının kaldırılarak ve yeniden yargılama yapılarak bir karar verilmesini gerektirmektedir. İstinaf mahkemelerinin asıl görevi bu ol- makla birlikte, kanun koyucu sınırlı biçimde ve istisnaî olarak saydığı hallerde, kararın kaldırılmasından sonra dosyanın ilk derece mahke- mesine gönderilmesine izin vermiştir. Uygulamada sayı olarak yetersiz biçimde göreve başlayan bölge adliye mahkemeleri karşılaştıkları iş yükü karşısında bu hükmün uy- gulanmasını geniş yorumlamışlar ve kendilerince kanuna aykırı şekil- de yaptıkları değerlendirmelerle “ delillerden birinin toplanmamış olması, delillerin hiç değerlendirilmemesidir ” gibi veciz sözlerle kararları kaldırıp dosyayı ilk derece mahkemesine geri göndermişlerdir. 29 Bölge adliye mahkemelerinin bazı kararlarında da, asıl görevin denetim görevi olduğu ve istinaf mahkemelerinin dar anlamda istinaf mahkemeleri olması sebebiyle dosyanın ilk derece mahkemesine gön- derilmesinin asıl olduğu kabul edilmiştir. 30 Mietrecht, NZM 2001/13, s. 605. 29 “Çünkü davanın esasıyla ilgili gösterilen delillerden “birinin bile toplanmaması” HMK. 353/1-a.6 maddesi bağlamında gösterilen delillerin “değerlendirilmemesi” anlamını taşır. Davanın esasını, çözümünü ve sonuçta verilecek kararı doğrudan etkileyecek ni- telikteki delillerle ilgili hiç araştırma yapılmaması ya da delillerin sonuç elde ede- meyecek derecede eksik toplanması arasında hiçbir fark bulunmamakta, uyuş- mazlığın esasına ilişkin eksik delil, ihtilafı ve delil durumunu hiçlik noktasına getirmektedir. Bu durumun yöntemince giderilmesi, gereğinin yerine getirilmesi işlemi ilk derece mahkemesince yapılmalıdır Antalya BAM 10. HD, 21.10.2016, 2/3 (Kazancı İçtihat Bankası). 30 “Dolayısıyla hüküm kısmında diğer taleplerin reddine karar verilmiş ise de ge- rekçede fazla çalışma ücretine yönelik herhangi bir açıklama bulunmadığından gerekçe ile hüküm birbiriyle çeliştiğinden fazla çalışma ücreti yönünden mahke- mece olumlu-olumsuz şekilde gerekçenin belirtilerek ve delillerin değerlendirile- rek buna uygun hüküm tesis edilmesi gerekmekte olup, bu durumda fazla çalış-