Türkiye Barolar Birliği Dergisi 150.Sayı

22 Uzun Tutukluluk Bakımından Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuruda Kanun/Başvuru ... hâllerden biridir. 77 Zira bireysel başvuru yolu, bireylerin maruz kaldı- ğı temel hak ihlallerinin tespitini yapan ve tespit edilen ihlalin ortadan kaldırılması için etkin araçları içeren anayasal bir güvence olarak ta- nımlanmaktadır. 78 Kabul edilebilirlik şartı bakımından tanınan bu istisna ile ilgili ola- rak bilhassa İHAS m. 5 ve m. 6 ihlallerinin ileri sürüldüğü başvurular aydınlatıcı olmaktadır. Şöyle ki AYM bu başvurular bakımından, yargı- lamanın tamamlanmasını aramamaktadır. Örneğin AYM, bireysel baş- vurunun esastan incelenmesinden önce tutukluluk hâli sona ermediği sürece, kişinin, iddia konusu ihlali sona erdirmeyecek bir hukuk yolunu tüketmesini aramamaktadır. Bir diğer anlatımla, tüketilmesi gereken başvuru yolu başvurucunun şikâyetiyle ilgili bir çözüm getirmediği ve ihlali sona erdirmediği müddetçe, AYM başvuru yollarının tüketilme- diği gerekçesi ile kabul edilemezlik kararı vermemektedir. 79 Bu kararda AYM, beş yıllık azami tutukluluk süresinin dolması nedeniyle tutuklu- luğun yasal dayanağının kalmadığı ve tutukluluğun makul ve azami süreyi aşması sebebiyle tahliyesini talep eden başvurucu bakımından, CMK m. 141 ve m. 142’deki koruma tedbirleri nedeniyle tazminata iliş- kin düzenlemelerin, başvurucunun şikâyetiyle ilgili bir çözüm getirme- diğini; zira tahliyesini talep eden başvurucu bakımından yalnızca maddi ve manevi tazminat imkânını sunmakta olduğuna dikkat çekmektedir. Bu konuda daha detaylı açıklama aşağıda yapılacaktır. III. Ceza Muhakemesi Hukukumuzda Tutuklulukta Azami ve Makul Süre Denetimi Tutuklama koruma tedbirine ilişkin olarak muhakemenin nasıl ilerleyeceğine dair CMK ayrıntılı bir düzenleme içermemektedir. 80 Buna karşın CMK’nın ilgili hükümleri, tutuklama tedbiri bakımından benimsenen yaklaşımı ortaya koymaktadır. 77 Şirin, Anayasa Mahkemesi Kararları Işığında Bireysel Başvuru Hakkı, s. 132. 78 Recep Kaplan, “Bireysel Başvuruda Konu Bakımından Yetki Kriteri”, Bireysel Başvuru Kabul Edilebilirlik Kriterleri Rehberi, Editör: Muharrem İlhan Koç, Re- cep Kaplan, Anayasa Mahkemesi Yayınları, Ankara, 2017, s. 117. 79 Ramazan Aras Başvurusu, 02.07.2013, Başvuru No 2012/239. 80 Bahri Öztürk/Durmuş Tezcan/Mustafa Ruhan Erdem/Özge Sırma Gezer/Ya- semin Kırıt Saygılar/ Özdem Özaydın/Esra Alan Akcan/Efser Erden Tütüncü, Nazari ve Uygulamalı Ceza Muhakemesi Hukuku, 11. baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2017, s. 314.