Türkiye Barolar Birliği Dergisi 150.Sayı

32 Uzun Tutukluluk Bakımından Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuruda Kanun/Başvuru ... Uzun süre tutuklu kalan kişi, CMK’da, tutukluluk bakımından öngörülen kanun yollarını tükettikten sonra yani, tutuklamaya ilişkin karara yapılan itirazın itiraz mercii tarafından reddedilmesinin ardın- dan tutuklama kararı için olağan kanun yolları tükenmiş olacak 119 ve bu nedenle otuz gün içerisinde, AYM’ye bireysel başvuruda bulunu- labilecektir. 120 Bununla birlikte konumuz özelinde uzun tutukluluklar bakımından tutuklanan kişinin tutukluluğa itirazı bir üst yargı merci tarafından reddedildiğinde, karar kesinleşmiş olmakta ve anılan kara- ra karşı başka bir itiraz imkânı bulunmamaktadır. Buna karşın, ayrıntı- larından aşağıda bahsedilecek olan uzun tutukluluk hâllerinde, tutuk- luluk makul süreyi veya azami süreyi geçtiği andan itibaren, kanun yollarının tüketilmesi kuralına istisna getirilmesi ve uzun tutukluluk iddiasıyla bireysel başvuruda bulunulabilmesi gerekmektedir. 121 Aksi ihtimalde İHAS m. 5 ve Anayasa m. 19 ile düzenlenmekte olan hak ve özgürlüklerin özü korunmamış olacaktır. AYM, tutukluluğa itiraz ve itirazın reddine dair kararlarda, ilk aşamada CMK m. 100’deki tutuklama nedenleri, CMK m. 102’de dü- zenlenen uzatma kararından önce karar verilen süreler bakımından yeterli kabul edilse de tutuklamanın uzatılmasına karar verildiğinde tutuklama nedenlerinin hâlâ devam ettiğinin gerekçeleriyle birlikte gösterilmesi gerektiğine işaret edilmektedir. AYM gerekçeleri ince- lemekte ve bu gerekçelerin tutukluluğun devamını haklı gösterecek içerikte olup olmadığını irdelemektedir. Makul süreyi aşan tutukluluk hâlinin devamına karar verildiği durumlarda gerekçelerin ilgili ve ye- terli olmasını gözetmektedir. 122 Son olarak, AYM, birçok kez tutukluluğun devamı kararlarına iti- raz edilip sonuç alınamadığı durumlarda, en son verilen tutukluluğun devamı kararına itiraz edilmemesinin başvuru yollarının tüketilme- mesi olarak değerlendirilmemesi gerektiği kanaatindedir. 123 119 Sınar, s. 298. 120 Hasan Tunç, “Türk Hukukunda Tutuklama Kararlarına Karşı Bireysel Başvuru Hakkı”, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, İstanbul, 2013, S. 1-2, s. 1653. 121 Yusuf Solmaz Balo, “Tutuklama Koruma Tedbirinin Bireysel Başvuruya Konu Olması ve Anayasa Mahkemesi’nin İmtihanı”, Ceza Hukuku ve Kriminoloji Dergisi, 2015, S.1, s. 19. 122 Murat Narman Başvurusu, 02.07.2013, Başvuru No 2012/1137. 123 “… ilk derece mahkemesinin başvurucunun tutukluluk hâlini resen veya baş-