Türkiye Barolar Birliği Dergisi 150.Sayı

33 TBB Dergisi 2020 (150) Burcu ZOĞLAR DURMAZ IV. Tazminat İstemi Tutuklama hâlinde CMK m. 141’deki tazminat düzenlemesi, bir kanun yolu olmamakla birlikte; bir tazmin şekli ve bir başvuru yolu- dur. Nitekim İHAM da aynı hususu ifade etmektedir. 124 Görünüşte haklılık özelliği nedeniyle kesin bir hükme dayanıl- maksızın ve fakat muhakemenin maddi gerçeğe ulaşma amacına hiz- met edebilmek amacıyla koruma tedbirlerine başvurulabilecektir. Bu- nunla birlikte, “görünüşte” haklı olan koruma tedbirinin haksızlığı ya da hukuka aykırılığı ortaya çıkabilir ki bu durumda da bir zarardan söz edilecektir. 125 Yine İHAS m. 5/5 düzenlemesinde de kişi özgürlüğü ve güvenliği hakkına ilişkin hükümlerine aykırı bir yakalama veya tut- ma işlemi neticesinde mağdur olan herkesin tazminat hakkına sahip olduğunu koruma altına alınmaktadır. Tutukluluğun makul süreyi ya da azami süreyi aştığı iddiası ile yapılan başvurulara ilişkin olarak AYM’nin CMK m. 141’deki koru- ma tedbirleri nedeniyle tazminat hükmü değerlendirmesi önem arz etmektedir. CMK m. 141/1-d’nin lafzına bakıldığında, “Kanuna uygun olarak tutuklandığı hâlde makul sürede yargılama mercii huzuruna çıkarıl- mayan ve bu süre içinde hakkında hüküm verilmeyen” ifadesi ile kanun koyucu, tutuklu olup da makul sürede hakkında hüküm verilmeyen kimseler için tazminat olanağı tanımaktadır. 126 Bu noktada ifade etmek vurucunun talebi üzerine incelemiş olduğu ve her defasında başvurucunun tu- tukluluk hâlinin devamına karar verdiği, bu kararlara karşı yapılan itirazların (Ulusal Yargı Ağı Projesi Bilişim Sistemi [UYAP] üzerinden yapılan incelemede başvurucunun altı kez itiraz ettiği görülmüştür) da reddedildiği anlaşılmıştır. Tutukluluğun devamına karar verilen bir davada başvurucunun yaklaşık üç yıl süren bir tutuklulukta verilen son tutukluluğun devamı kararına karşı itiraz yoluna başvurmaması nedeniyle kabul edilemezlik kararı verilmesi aşırı şekilci bir yaklaşım olacaktır…”, Cüneyt Karataş Başvurusu, 09.06.2016, Başvuru No 2014/2069, https://kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/BB/2014/2069, Erişim Tarihi 19.12.2019; Doğan Anğay Başvurusu, 01.02.2017, Başvuru No 2014/3178, https://kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/Basvurular/tr/pdf/2014-3178.pdf, Erişim 19.12.2019. 124 “…Firstly, as regards the complaint concerning the lawfulness and duration of the applicant’s detention in police custody, the Court observes that the Tur- kish legal system provides applicants with two remedies in this respect, namely an objection aimed at securing release from custody (Article 91 § 5 of the CCP) and a compensation claim against the State…”, Mehmet Hasan Altan/Türkiye, 20.03.2018, Başvuru No 13237/17, <https://hudoc.echr.coe.int/eng #{%22item id%22:[%22001-181862%22]}>, Erişim 27.05.2018. 125 Ünver/Hakeri, s. 667. 126 Ünver/Hakeri, s. 674.