Türkiye Barolar Birliği Dergisi 150.Sayı

40 Uzun Tutukluluk Bakımından Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuruda Kanun/Başvuru ... İHAM’a göre CMK m. 141’in etkili bir iç hukuk yolu olması, kişilerin dava sonuçlanmamış olsa bile başvurabilmeleri haricinde ayrıca tu- tukluluk hâlinin sona ermiş olmasını da gerekli kılmaktadır. Bir diğer ifade ile başvurucunun hâlen tutuklu olduğu başvurular bakımından, CMK m. 141’in etkili olmadığı sonucuna ulaşmaktadır. İHAM’a göre İHAS m. 5/3 anlamında tutukluluk süresiyle ilgili bir hukuk yolunun etkili olabilmesi için, söz konusu yolu kullanan kişiye, özgürlükten yoksun bırakılmasına bir son verme imkânı sunması gerekmektedir. 145 Mahkemenin CMK m. 141’in başvurana salt bir tazminat elde edilebil- mesi imkânı sunduğu ve söz konusu başvuru yolunun salıverilmeye imkân tanımadığı vurgusu önemlidir. Konu ile ilgili AYM içtihatları da İHAM ve Yargıtay içtihatları- nın seyrindedir. Bununla birlikte bizce AYM kararlarında, uzun tu- tukluluk mevzusu makul süreyi aşan tutukluluk ve azami süreyi aşan tutukluluk 146 şeklinde ayrı ele alınmaktadır. Şöyle ki başvurucunun dile getirdiği uzun tutukluluk iddiası ile CMK m. 141’de öngörülen tazminat yolunun bireysel başvuru öncesinde tüketilmesi gereken etkili bir hukuk yolu olup olmadığını değerlendirirken 147 önceki dö- nemlerde son dönemdeki kararlarından farklı kararlar vermekteydi. AYM, bu konudaki bireysel başvurularda, CMK m. 142 hükmü sebe- biyle, asıl davanın sonuçlanmadığı hâllerde CMK m. 141’de öngörü- len tazminat yolunun bireysel başvuru öncesinde tüketilmesi gereken etkili bir hukuk yolu olmadığı görüşü 148 ile tazminat davası açılmamış 145 Demir/Türkiye Başvurusu, 16.10.2012, B. No. 51770/07, p. 22. 146 Burak Döner Başvurusu, 02.07.2013, Başvuru No 2012/521, http://karar- laryeni.anayasa.gov.tr/BireyselKarar/Content/e8877531-f03a-4138-a02e- 4e518968284a?wordsOnly=False, Erişim 19.12.2019; Ramazan Aras Başvurusu, 02.07.2013, Başvuru No 2012/239. 147 “5271 sayılı Kanun’un 141. ve 142. maddelerinde öngörülen tazminat yolunun başvurucunun şikâyetleri açısından tüketilmesi gereken bir yol olup olmadığının incelenmesi gerekir…”, Ali Erden Başvurusu, 12.03.2015, Başvuru No 2013/1913, http://www.kararlaryeni.anayasa.gov.tr/BireyselKarar/Content/8350e2dd- e0a6-4efe-845d-bbd6784d7ad8?wordsOnly=False, Erişim 13.12.2019. 148 “…5271 sayılı Kanun’un 141. ve 142. maddelerinde belirtilen yolun hüküm ke- sinleşmeden önce tutuklamanın hukukiliği ve tutukluluğun makul süreyi aştığı şikâyetleri açısından etkili olduğuna yönelik uygulamada bir örnek bulunmamak- tadır…” şeklindeki görüşü dayanak noktalarındandır, bkz. Hamit Kaya Başvuru- su, 02. 07. 2013, Başvuru No 2012/338, <http://kararlaryeni.anayasa.gov.tr/Birey- selKarar/Content/e477b094-acaa-4929-abe9-fe424a7bf118?wordsOnly=False>, Erişim 17.11.2019.