Türkiye Barolar Birliği Dergisi 150.Sayı

54 Türk Anayasa Mahkemesi Kararları Işığında Af Yetkisinin Kullanımı Bahse konu hüküm Anayasa’ya aykırılık iddiası ile itiraz yoluyla Anayasa Mahkemesi’nin önüne gelmiş, Anayasa Mahkemesi, “ 1803 sayılı Kanun’un 18. maddesinde yer alan itiraz konusu kural, firar halinde olup da yurt içinde bulunanların, kanunun yürürlük gününden itibaren üç ay içinde resmi mercilere müracaatla teslim olmamaları halinde bu kanun hü- kümlerinden yararlandırılmamalarını öngörmektedir. Aynı nitelikteki kural, daha önce çıkarılmış olan 113, 218, 780 sayılı Af Kanunları’nda da yer almış- tır. Öte yandan, Anayasa’nın yasama organını affın kapsamını bel- li etmeye, aftan yararlanmayı kimi koşulların gerçekleşmesine bağlı tutmaya da yetkili kıldığı açıktır . Kaldı ki itiraz konusu kuralla teslim olma ve üç aylık süre koşullarının saptanmış olmasından da Anayasa’ya ay- kırı bir yön yoktur. Bu nedenlerle itiraz reddedilmelidir ” 10 demek suretiyle bahse kanun hükmünü Anayasa’ya aykırı bulmamış, af kanunlarının şarta tabi kılınabileceğini belirtmiştir. Affın zorunluluğu ise doktrinde oldukça tartışılmıştır. Konu özel- likle genel affı kişinin reddedip reddedemeyeceği hususunda toplan- maktadır. Kesin hüküm halini almış mahkûmiyetlerde mahkûmun ge- nel affı reddedip, cezanın infazını talep hakkı olamayacağı açıktır. Zira kimsenin cezanın çekilmesi konusunda müktesep hakkı olduğu iddia edilemez. 11 Buna mukabil hükmün kesinleşmesinden önce çıkarılan genel affa gelince, kişilerin genel affı reddemeyeceğini ileri sürenler olduğu kadar kişilerin affı ret hakları olması gerektiğini savunanlar da vardır. Affın mecburi olduğunu savunanlara göre genel af kamu yararı ile ilgilidir ve kamu düzeninden sayılır. Ayrıca kanun biçiminde çıkarılan af bir yasama işlemidir. Bu nedenlerle çıkarılan bir affı kişinin ret hakkı yoktur. 12 Bunun tam aksini savunanlar ise genel affın her ne kadar kamu davasını bütün neticeleri ile ortadan kaldırsa da beraat ka- rarı gibi olamayacağını, kişilerin yargılamaları devam ederken çıkacak bir genel affın kişilerin aklanma hakkını elinden aldığını, bu nedenle kişinin affı reddedebileceğini ileri sürmektedirler. 13 Odyakmaz da aftan 10 Anayasa Mahkemesi’nin 16.03.1976 tarih ve 1975/193 Esas ve 1976/16 Karar sayılı kararı. http://kararlaryeni.anayasa.gov.tr/Karar/Content/3d840631-535b-4ab1- 83c8-f7a557222ed4?exclude Gerekce=False&wordsOnly=False (E.T. 04.12.2018). 11 Keyman, s. 46-47; Sözüer, s. 224. 12 Keyman, s.46-52. 13 Döner, s. 37; Sözüer, s. 224; Keyman, s. 48-49; Zehra Odyakmaz, “1982 Anayasası Açısından Bireyin Aftan Yararlanmayı Reddetme Hakkı”, Anayasa Yargısı , Sayı 18, 2001, s. 365; Mesude Atila, “Türkiye Cumhuriyeti Anayasa Hukuku’nda