Türkiye Barolar Birliği Dergisi 150.Sayı

60 Türk Anayasa Mahkemesi Kararları Işığında Af Yetkisinin Kullanımı sinde, başka bir deyişle cezanın, kanun koyucunun öngörmediği ya da öngörü- lenden daha şiddetli bir sonuç verdiği durumlarda gerekli olabilir. Af, böylece, cezanın istenmeyen etkisini azaltarak ceza adaletine yardımcıdır. Af, kimi za- man ceza siyasetinin uygulama aracı olarak da düşünülebilir: Toplumdaki ça- tışmaların unutulması, kin duygularının kökleşmesinin önlenmeye çalışılması gibi. Ayrıca, cezaevlerinin durumları ve adlî hataların giderilmesi gibi neden- ler affı gerekli kılabilir. Genel af, kamu davasını ve hükmolunan cezaları bütün sonuçlarıyla birlikte ortadan kaldırır (Türk Ceza Kanunu, madde 97). Özel af ise yalnızca cezaya etkili olan aftır. Hükmolunmuş cezayı kaldırır, azaltır ya da başka bir cezaya çevirir (Türk Ceza Kanunu, madde 98) ”. 31 IV. AFFIN BENZER KURUMLARDAN FARKLARI Af kurumu ceza hukukunda kimi zaman erteleme ve şartlı salıver- me kurumu ile karıştırılmaktadır. Nitekim af niteliği taşıyan kanunlar “erteleme” ve “şartlı salıverme” adı altında da çıkarılmaktadır. Bu ne- denle af kurumunun, erteleme ve şartlı salıvermeden ayrılması önem kazanmaktadır. Burada değinilmesi gereken bir başka konu da şudur ki Anayasa Mahkemesi, yasama organının kanunu nasıl tanımladığı ile bağlı değildir. Nitekim Anayasa Mahkemesi bu hususu şöyle ifa- de etmektedir. “ Şu hale göre bir kanunla kabul edilmiş olan affın niteliğini belli etmek bakımından, kanun başlığında, metninde veya gerekçelerde kulla- nılan ‘özel af’ veya ‘genel af’ terimlerinin bir etkisi bulunmamakta kanunla kabul edilmiş bulunan hükümlerin kapsamının bu hususu ortaya koyacağı anlaşılmaktadır. Anayasa Mahkemesi, bir metnin Anayasa’ya uygun- luğunu denetlerken, o metnin meclislerce şu veya bu nitelikte sayılmış olmasıyla bağlı tutulamaz. Anayasa denetiminin amacı, ancak, Anayasa Mahkemesi’nin incelemesi için önüne getirilen metni kendi hukuk anlayışına göre nitelendirebilmesini zorunlu kılar; aksi takdirde, meclislerin yanılarak nitelendirdikleri bir metnin, Anayasa Mahkemesi’nin denetimi dışında kal- ması kabul edilmiş bulunur ki bu da Anayasa koyucusunun Anayasa’ya uy- gunluk denetimini koymakla güttüğü amaca aykırı düşer ”. 32 31 Anayasa Mahkemesi’nin 19.07.1991 tarih ve 1991/22 Esas ve 1991/25 Karar sayılı kararı. http://kararlaryeni.anayasa.gov.tr/Karar/Content/97cd7949-9330-4c6f- a607-b23b4528f96e?exclude Gerekce=False&wordsOnly=False (E.T. 11.12.2018). 32 Anayasa Mahkemesi’nin 19.12.1966 tarih ve 1966/7 Esas sayılı ve 1966/46 Karar sayılı kararı. http://kararlaryeni.anayasa.gov.tr/Karar/Content/12b29a34- eff8-4598-83f6-ef9a7fe67e3d?exclude Gerekce=False&wordsOnly=False (E.T. 12.12.2018).