Türkiye Barolar Birliği Dergisi 150.Sayı

66 Türk Anayasa Mahkemesi Kararları Işığında Af Yetkisinin Kullanımı olarak yoktur. Af kanunlarında belli bir süre suç işlememek gibi birta- kım şartlar öngörülebilir. Ancak bu hallerde dahi af kurumu ile şartlı salıverme karıştırılmamalıdır. Zira şartlı salıverme, 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’da düzenlenen genel bir hüküm iken af kanunlarında buna ilişkin özel bir hüküm olmalıdır. 42 Şartlı salıverme ile af arasındaki tüm bu farklılıklara rağmen yasa- ma organının zaman zaman şartlı salıverme adı altında çıkardığı ka- nunların, niteliği itibariyle af kanunu olduğu görülmektedir. 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu’nun (TMK) Geçici 1. maddesi buna örnek ola- rak gösterilebilir. Kanun’un bahse konu hükmü şöyledir: “ 08.04.1991 tarihine kadar işlenen suçlar sebebiyle; a) Verilen ölüm cezaları yerine geti- rilmez. Bu durumda olanlar 647 sayılı Cezaların İnfazı Hakkında Kanunun 19 uncu maddesi hükmüne göre çekmeleri gereken cezalarının on yılını, b) Müebbet ağır hapis cezasına hükümlü olanlar çekmeleri gereken cezalarının sekiz yılını, c) Diğer şahsi hürriyeti bağlayıcı cezaya mahkûm edilmiş olanlar hükümlülük süresinin beşte birini, çektikleri takdirde iyi halli olup olmadıkla- rına bakılmaksızın ve talepleri olmaksızın şartla salıverilirler ”. Mezkûr kanun maddesinde iyi hal aranmamaktadır. Oysa şartlı salıvermenin şartlarından biri de hükümlünün kanunda belirtilen sü- releri iyi halle geçirmesidir. Anayasa Mahkemesi 3713 sayılı TMK’nın bazı hükümlerinin iptali istemiyle önüne gelen davalarda konuyu tartışmış, söz konusu düzen- lemelerin “kendine özgü bir nitelik taşıdığına” karar vermiştir. Bahse konu kararlarının birinde “ Geçici maddelerin ortak özelliği, bu hükümlere göre şartla salıverilmek için ‘iyi hal’in aranmamasıdır. ‘İyi hal’ koşulunun yokluğu, 4. maddenin itiraz konusu edilen (a) ve (b) bentleriyle getirilen düzenlemeye bir yönüyle şartlı af görünümü vermekte ise de; istemle bağlı olmadan şartla salıverilmeden söz edilmesi, cezanın bir bölümünün çektiril- mesinin gerekliliği ve daha önemlisi, Türk Ceza Kanunu’nun 17. maddesin- de koşulların oluşması durumunda şartla salıverme kararının geri alınması olanağının bulunması, öngörülen düzenlemenin, aftan çok şartla salıvermeye benzediğini, kendisine özgü bir nitelik taşıdığını göstermektedir ”. 43 42 Artuk, s. 904; Sözüer, s. 231. 43 Anayasa Mahkemesi’nin 19.07.1991 tarih ve 1991/22 Esas ve 1991/25 Karar sayılı kararı. http://kararlaryeni.anayasa.gov.tr/Karar/Content/97cd7949-9330-4c6f- a607-b23b4528f96e?exclude Gerekce=False&wordsOnly=False. (E.T. 12.12.2018).