Türkiye Barolar Birliği Dergisi 150.Sayı

70 Türk Anayasa Mahkemesi Kararları Işığında Af Yetkisinin Kullanımı düzenlemiştir. Anayasa’nın 42. maddesi ise Cumhurbaşkanı’na daimî malullük veya yaşlılık ile sınırlı özel af yetkisi vermiştir. 1961 Anayasası’nın 64. maddesi genel af ve özel af ilan yetkisini TBMM’ye vermiştir. 1970 değişikliğiyle orman suçlarına ilişkin kısıt- lama da kaldırılarak Meclis’in af yetkisinin önünde hiçbir sınır kal- mamıştır. 1961 Anayasası, 97. maddesiyle Cumhurbaşkanı’na sürekli hastalık, sakatlık ve kocama halleriyle sınırlı olarak özel af yetkisi ver- miştir. 56 1982 Anayasası’nda ise af yetkisi TBMM’ye ve Cumhurbaşkanı’na verilmiştir. TBMM’nin görev ve yetkilerinin düzenlendiği 87. madde- de sayılan hallerden biri de “ genel ve özel af ilanına karar vermek ” yetki- sidir. Anayasa’nın ilk hali TBMM’nin af yetkisini “ Anayasanın 14. mad- desindeki fiillerden dolayı hüküm giyenler hariç olmak üzere ” şeklindeydi. Bahse konu hüküm yasama organının takdir yetkisini sınırlandırması nedeniyle doktrinde eleştirilmiştir. Ayrıca Anayasa’nın 14. maddesi- nin TCK’da bir karşılığı da bulunmamakta, bu durum ise tereddütlere yol açmaktaydı. 57 Af yetkisine getirilen bu sınırlama 03.10.2011 tarihli ve 4709 sayılı Kanun’la yapılan Anayasa değişikliğiyle yürürlükten kal- dırılmıştır. Bu değişiklik sonrası TBMM, devlet aleyhine işlenen suçlar dahil her suçluyu affedebilecektir. 58 Ancak orman suçları bundan is- tisnadır. Anayasa’nın 169. maddesine göre, “ münhasıran orman suçları için genel af ve özel af çıkarılamaz. Ormanları yakmak, ormanları yok etmek veya daraltmak amacıyla işlenen suçlar, genel ve özel af kapsamına alınamaz ”. 4709 sayılı Kanun TBMM’nin af yetkisini genişletmiş buna mukabil af yetki- sinin kullanılmasını zorlaştırmıştır. Düzenlemeye yapılan eklemeyle TBMM’nin genel ve özel af ilanı için çıkaracağı kanunlar ancak üye tamsayısının beşte üç çoğunluğuyla kabul edilebilecektir. Şu haliyle bu çoğunluğa ulaşamayan iktidar partisi ancak muhalefetin de deste- ğini alarak bir af kanunu çıkarabilecektir. Ancak unutulmamalıdır ki Anayasa’nın 87. maddesinde aranan beşte üç çoğunluk genel ve özel af ilanına ilişkindir. Bunun dışında örneğin erteleme ve şartlı salıver- 56 Dönmezer/Erman, s. 213; Döner, s. 41; Atila, s. 276. 57 Ergun Özbudun, Türk Anayasa Hukuku, Yetkin Yayınları, Ankara, 2013, s. 312- 313. 58 Kemal Gözler, Türk Anayasa Hukuku, Ekin Yayınları, Bursa, 2018, s. 711.