Türkiye Barolar Birliği Dergisi 150.Sayı

74 Türk Anayasa Mahkemesi Kararları Işığında Af Yetkisinin Kullanımı Bu karar sonrası Anayasa Mahkemesi’ne, TBMM’ye ait olan yet- kileri kullandığı eleştirileri yapılmış, 65 nihayet “ Anayasa Mahkemesi bir kanun(un) …tamamını veya bir hükmünü iptal ederken, kanun koyu- cu gibi hareketle, yeni bir uygulamaya yol açacak biçimde hüküm tesis ede- mez ” (m.153/2) kuralı Anayasa Mahkemesi’nin bu ve buna benzer bazı kararlarına bir tepki olarak Anayasa koyucu tarafından 1982 Anayasası’na getirilmiştir. 66 AnayasaMahkemesi, af kanunlarını esas yönünden de denetlemiş- tir. Önüne gelen hukuki tasarrufun niteliğini belirleme hakkına sahip olan Mahkeme’nin 67 esasa ilişkin denetimlerinde özellikle Anayasa’da düzenlenen eşitlik ilkesi dikkate değerdir. Anayasa Mahkemesi kişi- lerin aftan yararlanma diye bir haktan bahsedilemeyeceği gerekçesiy- le kanun koyucunun düzenlemelerinde eşitlik ilkesine mutlak bağlı olması gerekmediğini eski tarihli bir kararında şöyle ifade etmiştir. “ Anayasamızda fertlerin temel hak ve hürriyetleri arasında aftan yararlanma diye bir hak gösterilmiş değildir. Bu sebeple suçlular, affedilmelerini bir hak olarak isteyemezler. Anayasa’nın affa yetkili kıldığı merci affın kapsamını da belli etmeye yetkilidir. Yukarıdan beri Anayasa’ya aykırı bulunmadığı belirtilen itiraz konusu fıkra hükmü de bu merci tarafından sos- yal yarar ve gereği açıklanarak kabul edilmiştir. Mahkeme’nin benimsediği düşünceler, bir af kanununun kabulünde yasama organının takdirine ilişkin konular olup itiraz konusu fıkranın Anayasa’nın sözüne ve özüne aykırı bu- lunduğunu kabule yeterli nitelikte değildir. ” 68 demek suretiyle affın kap- samını belirlemede yasama organının takdir yetkisine sahip olduğuna vurgu yapmıştır. Yine Anayasa Mahkemesi benzer bir kararında şöyle demektedir. “ Anayasa’da, bu sayılan kurallar dışında ayrıca buyurucu veya yasaklayıcı bir kural bulunmadığından, suçlar ve cezalar hakkında gerekli gördüğü önlemleri almak kanun koyucunun yetkisi içinde kalmaktadır…. Şu halde kanun koyucu, Anayasa’ya göre kendi yetki alanına giren bu konularda 65 Kuzu, s. 273. 66 Yekta Güngör Özden, “Anayasa Mahkemesi Kanun Koyucu Gibi Hareketle, Yeni Bir Uygulamaya Yol Açacak Biçimde Hüküm Tesis Edemez Kuralına Nasıl Gelindi? Bu Kural Nedir, Ne Değildir?”, Anayasa Yargısı , Cilt 2, 1985, s. 41-90; Gözler, Türk Anayasa Hukuku, s.1155 67 Bkz. 32 numaralı dipnot. 68 Anayasa Mahkemesi’nin 09.06.1964 tarih ve 1964/12 Esas ve 1964/47 Karar sayılı kararı. http://kararlaryeni.anayasa.gov.tr/Karar/Content/51f0e578-a91a-47e3- a5fb-e346a85def49?exclude Gerekce=False&wordsOnly=False (E.T. 18.12.2018).