Türkiye Barolar Birliği Dergisi 150.Sayı

SALGIN HASTALIKLAR VE SALGIN HASTALIKLAR ÖZELİNDE SAĞLIK HAKKINA AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ’NİN BAKIŞ AÇISI İLE ULUSAL MEVZUATIN COVID-19 ÖZELİNDE DEĞERLENDİRİLMESİ EVALUATION OF NATIONAL LEGISLATION IN COVID-19 FROM THE PERSPECTIVE OF THE EUROPEAN COURT OF HUMAN RIGHTS ON THE RIGHT TO HEALTH IN PARTICULAR ON EPIDEMICS AND EPIDEMICS Dilaver NİŞANCI * Özet: Salgın, bir enfeksiyon hastalığının belirli bir toplumda, bölgede veya mevsimde beklenen normal sıklığından net biçimde fazla olarak görülmesi olup bu hastalıklar, tarihin her döneminde toplumların sosyal, kültürel, siyasal, bilimsel, ekonomik ve askeri ya- pılarını etkileyecek nitelikte sonuçlar üretmiştir. Hastalık kavramının gündeme gelmesi pek tabiidir ki sağlık hakkını da beraberinde ge- tirecektir. Sağlık hakkı; temel bir insan hakkı olup kişinin sağlığının korunması ve geliştirilmesini sağlayan haklar olarak tanımlanabilir. AİHM, sağlık hakkıyla ilgili sorunları, AİHS ve Ek Protokollerde gü- venceye alınan haklar bağlamında değerlendirmiştir ki yaşam hakkı, işkence-insanlık dışı ve aşağılayıcı muamele yasağı, kişi özgürlüğü ve güvenliği, adil yargılanma hakkı, özel ve aile hayatına saygı hakkı, düşünce, vicdan ve din özgürlüğü, ifade özgürlüğü, toplantı ve der- nek kurma özgürlüğü, ayrımcılık yasağı bu haklar arasında sayılabilir. Türk Anayasası da 17’nci maddesi ile yaşam hakkını ve 56’ncı madde- si ile de sağlık hakkını güvence altına almaktadır. Yaşanan pandemi karşısında bireylerin yaşam hakkı ve sağlık hakkı başta olmak üzere temel haklarının korunması noktasında devletlerin çeşitli tür ve sevi- yelerde tedbirler almaları kaçınılmazdır. Hukuk devletinin var olduğu bir sistemde alınan bütün kararların, yapılan tüm işlemlerin hukuki bir gerekçeye oturtulması gereklidir. Ne yazık ki hali hazırda alınan önlemlerin çoğu bu kıstasları taşımayan, kanunilik unsurunu göz ardı eden düzenlemelerle ve özellikle de genelgelerle oluşturulmaktadır. Türk hukukunda salgın hastalıklara yönelik esaslar, dağınık halde bu- lunmakta olup buna yönelik hükümler taşıyan başlıca mevzuat; Ana- yasa, Olağanüstü Hal Kanunu, Umumi Hıfzıssıhha Kanunu, Türk Ceza Kanunu ve İl İdaresi Kanunu olarak sayılabilir. * Yrd. Doç. Dr., Uluslararası Final Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza ve Ceza Mu- hakemesi Hukuku Anabilim Dalı, Girne, KKTC, [email protected] , OR- CID: 0000-0002-0427-432X, Makalenin Gönderim Tarihi: 09.08.2020, Kabul Tarihi: 09.08.2020