Türkiye Barolar Birliği Dergisi 151.Sayı

TÜRK CEZA MUHAKEMESİ HUKUKUNDA CUMHURİYET SAVCISI VE MAHKEMELERİN BİLGİ VE BELGE İSTEME YETKİSİ * THE POWER OF PUBLIC PROSECUTION AND COURTS TO REQUEST KNOWLEDGE AND DOCUMENT IN THE TURKISH CRIMINAL PROCEDURE LAW Bilal OSMANOĞLU ** Özet: Bu çalışma Türk ceza muhakemesi hukukunda Cumhu- riyet savcısı ve mahkemelerin bilgi ve belge isteme yetkisini açık- lamayı hedeflemektedir. 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun (CMK) 161 ve 332. maddelerinde düzenlenen bu yetki, ceza muha- kemesinde maddi gerçeğe ulaşılması için kullanılan bir delil elde etme yöntemidir. Cumhuriyet savcısı ve mahkemelerin belge isteme yetkisi karşısında kişilerin istenilen belgeyi vermesi gerekmektedir. Ancak bu gerekliliği ortadan kaldıran bazı durumlar, yani istisnalar bulunmaktadır. Türk hukukunda bu istisnalar, bir bütün halinde top- lanmış değildir. Bu çalışmada Anayasa ve kanunlardan hareketle söz konusu istisnalar tespit edilmiştir. Buna göre kişinin kendisini suçla- yan bilgi ve belgeler, içeriği devlet sırrı niteliğindeki belgeler, Millî İstihbarat Teşkilâtı uhdesindeki belgeler ve belli kişilerin nezdindeki belgeler olmak üzere dört istisna bulunmaktadır. 5271 sayılı CMK’nın 332. maddesine göre istisnai bir durum olmaksızın istenilen belgeyi vermemek görevi kötüye kullanma suçunu gündeme getirmektedir. Anahtar Kelimeler: Bilgi ve Belge İsteme Yetkisi, Kişinin Ken- dini Suçlamaya Zorlanamaması İlkesi (Nemo Tenetur İlkesi), Devlet Sırrı, Görevi Kötüye Kullanma Suçu Abstract: This study aims to explain the power of public pro- secutors and courts to request knowledge and document in Turkish criminal procedure law. This power, regulated in Articles 161 and 332 of the Criminal Procedure Law No. 5271, is a method of obtaining evidence used to reach the material truth in criminal procedure. In the face of the power of the public prosecutor and courts to request documents, the persons must submit the required document. Ho- wever, there are some exceptions that eliminate this requirement. These exceptions are not collected as a whole in Turkish law. In this study, these exceptions were determined based on the Constitution * Makalenin son okumasını yapıp eleştirilerini benimle paylaşan Arş. Gör. Oğuz Bandır’a teşekkür ederim. ** Arş. Gör., Türk-Alman Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza ve Ceza Muhakeme- si Hukuku Anabilim Dalı, [email protected] , ORCID: 0000-0003-2342-4773, Makalenin Gönderim Tarihi: 10.03.2020, Kabul Tarihi: 29.03.2020