Türkiye Barolar Birliği Dergisi 151.Sayı

111 TBB Dergisi 2020 (151) Bilal OSMANOĞLU di gerçeğin ortaya çıkarılması Cumhuriyet savcısı ve mahkemenin bir görevi olduğuna göre, CMK m. 161 ve 332. maddelerindeki düzenle- menin yetki ve görevi bir arada barındırdığı söylenmelidir (CMK m. 160/2 ve 223/1). Bu açıklamalar ışığında 332. maddenin, 161. maddeyi kapsadığı, yani 161. maddede bu yönde bir yetki düzenlenmesinin gerekli olma- dığı söylenebilir. Gerçekten Cumhuriyet savcısı, 161. maddenin ken- disine tanıdığı yetkiye, 332. madde uyarınca da sahiptir. 18 161. madde, Cumhuriyet savcısına yalnızca acele hallerde emirlerini sözlü ola- rak verme imkânı tanımakla, 332. madde dışına çıkmaktadır. Esasen Kanun’un “Soruşturma İşlemleri” isimli bölümü altında 161. madde ile Cumhuriyet savcısına bu yönde bir yetki tanınması kanun siste- matiği açısında hatalı görünmemektedir. Buna karşın CMK m. 332’de yer alan düzenlemede, münhasıran mahkemeye yetki vermek suretiy- le maddenin, Kanun’un “Kovuşturma Evresi” başlıklı üçüncü kitap içinde “Delillerin Ortaya Konulması ve Tartışılması” başlıklı dördün- cü bölümüne alınmasının hem tekrara düşülmemesi hem de konunun doğru başlık altına alınması bakımından daha isabetli olacağı kanaa- tindeyim. Ayrıca itiraz mercii olarak hâkimin bilgi isteme yetkisi de itiraz merciinin inceleme ve araştırma yapabileceğini düzenleyen 270. maddeye dahil edilmelidir. 2. Bilgi ve Belge İsteme Yetkisinin İstisnaları Türk ceza hukukunda Cumhuriyet savcısı ve mahkemenin her türlü bilgi ve belgeyi isteyebilmesi kuraldır. Ancak bu kuralın, dört istisnası bulunmaktadır: Kişinin kendisini suçlayan belgeler, içeriği devlet sırrı niteliğindeki belgeler, Millî İstihbarat Teşkilâtı uhdesinde- ki belgeler ve belli kişilerin nezdinde bulunan mektup ve belgeler. a. Kişinin Kendisini Suçlayan Bilgi ve Belgeler Giriş bölümünde Anayasa’nın 38. maddesinde vücut bulunan nemo tenetur ilkesi gereği şüpheli ve sanığın kendisini suçlayan bir delil göstermeye zorlanamayacak olması nedeniyle çalışma kapsamın- hüküm verilebileceği hususu da belirtilir. Ayrıca, toplanması gereken belgeler, ilgili kurum ve kuruluşlardan talep edilir”. 18 Benzer yönde bkz. Ünver/Hakeri, C. 3, s. 2124.