Türkiye Barolar Birliği Dergisi 151.Sayı

118 Türk Ceza Muhakemesi Hukukunda Cumhuriyet Savcısı ve Mahkemelerin Bilgi ve Belge ... d. Belli Kişilerin Nezdinde Bulunan Mektuplar ve Belgeler Anayasa m. 38/5 38 gereği hiç kimse kendisini ve kanunda göste- rilen yakınlarını suçlayan bir beyanda bulunmaya veya bu yolda delil göstermeye zorlanamamaktadır. Buna göre, şüpheli ve sanıklar ken- dileri aleyhine bir delil sunmaya zorlanamadıkları gibi, bu kişilerin yakınları da şüpheli ve sanık aleyhine bir delil göstermeye mecbur bı- rakılamamaktadır. Bu anayasal hüküm, Cumhuriyet savcısı ve mahke- menin bilgi ve belge isteme yetkisinin bir istisnasını oluşturmaktadır. Gerçekten 5271 sayılı CMK m. 126’ya 39 göre, şüpheli ya da sanık ile belli akrabalık ilişkisine sahip olanlar arasındaki mektup ve belgelere el konulamamaktadır. Kanun koyucu, ayrıca meslekleri veya sürek- li uğraşıları dolayısıyla şüpheli veya sanıkla belli bir ilişki içine giren kişileri de aynı korumadan yararlandırmaktadır. Bu el konulamama hali, şüphesiz mektup ya da belgeyi vermeme durumunu da içermek- tedir. Ancak elkonulamaması ya da verilmemesi için, söz konusu mek- tup ve belgelerin, bu kimselerin nezdinde bulunması gerekmektedir. Nezdinde bulunma, kişinin üzerinde bulunmanın yanında konutunda veya işyerinde bulunmayı da kapsamaktadır. 40 Bununla birlikte ilgili mektup veya belge, henüz muhatabının eline ulaşmamış; söz gelimi henüz posta şirketinde yahut üçüncü bir kişide ise ilgili kişi, bu koru- madan yararlanamayacaktır. 41 Hangi akrabalık ilişkisine sahip kişilerin şüpheli veya sanıkla ara- sındaki mektup ve belgeyi vermeyebileceği CMK m. 45’te gösterilmiş- tir. Buna göre şüpheli veya sanığın nişanlısı, evlilik bağı kalmasa dahi eşi, kan veya kayın hısımlığından üstsoy veya altsoyu, üçüncü dere- ce dahil kan veya ikinci derece dahil kayın hısımları ve şüpheli veya sanıkla aralarında evlâtlık bağı bulunan kişiler, şüpheli veya sanıkla arasındaki mektup ve belgeleri, Cumhuriyet savcısı veya mahkeme- ye vermek zorunda değildir. Ancak söz konusu mektup ve belgeyi vermek istemeleri halinde, şüpheli veya sanığın rızasını almaya ihti- yaçları bulunmamaktadır. Diğer bir deyişe kendi rızaları ile verme- 38 Anayasa m. 38/5: “Hiç kimse kendisini ve kanunda gösterilen yakınlarını suçla- yan bir beyanda bulunmaya veya bu yolda delil göstermeye zorlanamaz”. 39 CMK m. 126: “(1) Şüpheli veya sanık ile 45 ve 46’ncı maddelere göre tanıklıktan çekinebilecek kimseler arasındaki mektuplara ve belgelere; bu kimselerin nezdin- de bulundukça elkonulamaz”. 40 Yenisey/Nuhoğlu, s. 404; Şahin/Göktürk, Ceza Muhakemesi Hukuku -I-, s. 353. 41 Benzer yönde bkz. Öztürk ve diğ., s. 520-521.