Türkiye Barolar Birliği Dergisi 151.Sayı

120 Türk Ceza Muhakemesi Hukukunda Cumhuriyet Savcısı ve Mahkemelerin Bilgi ve Belge ... 3. İstenilen Bilgi ve Belgeyi Temin Etmeyen Kişinin Cezai Sorumluluğu Kanun koyucu, Cumhuriyet savcısı ve mahkeme tarafından iste- nilen bilgi ve belgenin verilmemesini görevi kötüye kullanma suçu kapsamında değerlendirmektedir. Bir kamu görevlisinin, görevinin gereklerine aykırı hareket etmesi ve görevinin gereklerini yapmakta ihmal veya gecikme göstermesi suretiyle kişilerin mağduriyetine veya kamunun zararına neden olması ya da kişilere haksız bir menfaat sağ- laması halinde TCK’nın 257. maddesinde 45 yazılı görevi kötüye kullan- ma suçları oluşmaktadır. 46 Maddenin, birinci fıkrasında icrai hareketle işlenen görevi kötüye kullanma suçuna yer verilmişken; ikinci fıkra- sında ihmali davranışla işlenen görevi kötüye kullanma suçuna yer ve- rilmiştir. Bilgi verilmemesi, ihmali bir davranış olduğu için konunun 257. maddenin ikinci fıkrası kapsamında açıklanması gerekmektedir. İhmali davranışla işlenen görevi kötüye kullanma, yalnızca kamu görevlisi olan kişilerin işleyebildiği bir özgü suçtur 47 . Kamu görev- lisi esasen idare hukukuna ilişkin bir kavramdır. Ancak 5237 sayılı TCK’nın “Tanımlar” başlıklı 6. maddesinde kamu görevlisi deyimin- den ne anlaşılacağı açıklanmıştır. Zira ceza hukukunun amaçları ve gerekleri diğer hukuk dallarından ayrılmaktadır. 48 Öyle ki AYM de 45 TCK m. 257: “(1) Kanunda ayrıca suç olarak tanımlanan haller dışında, görevinin gereklerine aykırı hareket etmek suretiyle, kişilerin mağduriyetine veya kamunun zararına neden olan ya da kişilere haksız bir menfaat sağlayan kamu görevlisi, altı aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. ( 2) Kanunda ayrıca suç olarak tanımlanan haller dışında, görevinin gereklerini yap- makta ihmal veya gecikme göstererek, kişilerin mağduriyetine veya kamunun zararına neden olan ya da kişilere haksız bir menfaat sağlayan kamu görevlisi, üç aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır”. 46 Öğretide bir görüş, kişilerin mağduriyetine veya kamunun zararına neden olun- ması ya da kişilere haksız bir menfaat sağlanmasının suçun tipikliği içinde netice unsurunu meydana getirdiği kanaatindedir. Bkz. Durmuş Tezcan, Mustafa R. Er- dem, R. Murat Önok, Teorik ve Pratik Ceza Özel Hukuku, 17. Baskı, Seçkin Yay., 2019, s. 1106; Doğan Soyaslan, Ceza Hukuku Özel Hükümler, 12. Baskı, 2018, s. 729, 730; Veli Özer Özbek, Koray Doğan, Pınar Bacaksız, Türk Ceza Hukuku – Özel Hükümler, 14. Baskı, Seçkin Yay., 2019, s. 1130. Diğer bir görüş ise söz konusu hususları, objektif cezalandırılabilme şartı olarak kabul etmektedir. Bkz. M. Emin Artuk, Ahmet Gökcen, Ceza Hukuku Özel Hükümler, 18. Baskı, Adalet Yay., 2019, s. 1085; Mahmut Koca, İlhan Üzülmez, Türk Ceza Hukuku Özel Hü- kümler, 6. Baskı, Adalet Yay., 2019, s. 975. 47 Tezcan/Erdem/Önok, s. 1102. 48 Güneş Okuyucu Ergün, “Türk Ceza Hukukunda Kamusal Faaliyet ve Kamu Gö- revlisi”, Alman – Türk Karşılaştırmalı Ceza Hukuku, Prof. Dr. Köksal Bayraktar’a